آرشیو آبان ماه 1399

آموزش و مشاوره پرورش قارچ

دوشنبه ۲۴ شهریور ۰۴

پيشگيري از انتقال بيماري مايكوگون

پيشگيري از انتقال بيماري مايكوگون

 

كنترل قارچ مايگون

بهترين راه براي مواجه نشدن با يك بيماري، پيشگيري از ورود آن بيماري است.هزينه پيشگيري كمتر از درمان است، البته اگر درماني وجود داشته باشد. كنترل يعني كاهش جمعيت عامل بيماري به حدي كه خسارت اقتصادي فابل توجهي نرساند. راه هاي كنترل بيماري به قرار ذيل مي باشد.

  • خاك پوششي را در محيطي مسقف و درب بسته ذخيره كنيد. اجازه ندهيد اسپورهاي اين قارچ روي خاك پوششي بنشيند.
  • قبل از تخليه سالنها، آنرا cookout نماييد. يعني درجه حرارت آنها را با استفاده از ديگ بخار به حدود ۸۰ درجه سانتيگراد رسانده و به مدت ۱۲ ساعت در اين درجه نگهداريد.
  • قبل از تخليه سالنها،روي كمپوست‌ها آب بپاشيم تا در موقع تخليه اسپورها به راحتي در محيط مزرعه پخش نشوند.
  • هرگز اجازه ندهيد تكه هاي كمپوست، ضايعات قارچ و اثري از خاك پوششي در اطراف سالنها ديده شود.
  • كمپوست تخليه شده و ضايعات قارچ را به فاصله اي دور (حداقل يك كيلومتر) منتقل كنيد و روي آنها را با آهك بپوشانيد.
  • هيچوقت وسايل و ادوات يك سالن را به سالن ديگر نبريد، مگر اينكه آنها را ضدعفوني كرده باشيد. روش ضدعفوني را انشالله در آينده خواهم گفت.
  • قارچ چين‌ها از پوشيدن كلاه، دستكش يكبار مصرف و ماسك دريغ نكنند. براي هرسالن از لباس مخصوص همان سالن استفاده كنند. يكي از منابع پخش آلودگي از يك سالن به سالن ديگر، قارچ چين‌ها و مدير توليد مي باشند. در هر بار خروج از يك سالن و ورود به يك سالن كف كفشهاي خود را ضدعفوني كنند.

براي جلوگيري از گسترش بيماري فردي كارآزموده هر روز قبل از اينكه قارچ چين ها شروع به كار كنند، بسترهاي كشت را چك كند، به محض ديدن قارچ آلوده به مايكوگون، نيم بطري هاي نوشابه هاي پلاستيكي را كه مقداري نمك در آن ريخته است، به صورت معكوس روي قارچ آلوده قرار دهد (تصوير پايين). لازم است قطر بطري كمي بيشتر از فطر فارچ باشد . نيم بطري را آنقدر به پايين فشار دهيد تا لبه هاي پايين آن به كمپوست برسد. اين عمل مانع از حركت اندامهاي تكثيري قارچ به قارچهاي مجاور خواهد شد. قبل از آبياري بايستي قارچهاي آلوده جمع شده باشند چون يكي از راههاي گسترش مايكوگون به قارچهاي ديگر، آبياري بستر كشت مي باشد. قارچهاي آلوده را به هيچ وجه با دست لمس نكنيد. به قارچ چين ها آموزش دهيد قارچهاي آلوده را لكس نكنند و اگر قارچ آلوده تيمار نشده ديدند، چوبكي تميز در كنار آن در خاك فرو كنند تا فرد كارآزموده مسئول ويژه، قارچ آلوده را تيمار كند. قارچ هاي آلوده را پس از جمع آوري در گودالي عميق دور از واحد توليدي دفن كنيد و رويش آهك بپاشيد و يا اتوكلاو كنيد و به بيرون از مزرعه منتقل كنيد.

دوستان در رابطه با كنترل شيميايي اين بيماري سئوال داشتند. از نظر علمي براي قارچ خوراكي كنترل شيميايي هرگز توصيه نمي شود. اما اگر بخواهيد اندامهاي تكثيري قارچ مايكوگون را در خاك پوششي توسط ماده اي شيميايي كنترل كنيد، كار بندازيم تا به حال خوب جواب داده است. اگر خاك پوششي را پاستوريزه كنيد، احتياج به تيمار آن با هيچ سمي نيست. اگر امكان پاستوريزه كردن خاك وجود ندارد، موقعي كه خاك را روي بستر پخش كرديد، به ازاء هر متر مربع از ۴ ليتر محلول كار بيندازيم استفاده كنيد. غلظت مورد استفاده در روي پاكت سم نوشته شده است. چون مقدار ماده موثره سم ممكن است،بسته به شركت توليد كننده آن، فرق كند، من مقدار مشخصي براي آن ذكر نمي كنم. زماني كه قارچ روي بستر كشت است، اصلا نبايد از هيچ سمي استفاده شود. چون سم جذب قارچ مي شود و بقيه‌اش را خودتان مي دانيد.

 

تنظيم و كنترل مقدار فلاش هاي برداشت قارچ

تنظيم و كنترل مقدار فلاش هاي برداشت قارچ

برداشت قارچ

با يك سري تمهيداتي مي توان مقدار قارچ قابل برداشت را در هر فلاش كنترل كرد. عواملي كه در ميزان برداشت در هر فلاش موثر مي باشند، عبارتند از:

۱. دماي هواي سالن و سرعت كاهش آن
۲. دماي كمپوست و سرعت كاهش آن
۳. غلظت CO2 و سرعت كاهش آن
۴. رطوبت نسبي

فلاش اول با برداشت زياد

براي اينكه در فلاش اول محصول زيادي داشته باشيم، نبايد بعد از شوك سرمايي در ميزان هوادهي محدوديت ايجاد كنيم. در اين صورت تعداد پين ها زياد و محصول “قلاش” اول بيشتر خواهد شد. اگر از فلاش اول محصول بيشتري برداشت كنيم، قطعا محصول “فلاشهاي بعدي كمتر خواهد شد. فاكتورهاي رشدي قابل دستورزي براي هوادهي تشديد و محصول زياد در قلاش اول طبق جدول زير مي باشند

فلاش اول با برداشت زياد

فلاش اول با برداشت متوسط

براي اينكه در تلاش اول محصول متوسطي داشته باشيم، بايد بعد از شوك سرمايي در ميزان هوادهي مقداري محدوديت ايجاد كنيم. در اين صورت تعداد پين ها متوسط و محصول فلاش اول نيز متوسط خواهد شد. فاكتور هاي رشدي قابل دستورزي براي هوادهي متوسط و محصول متوسط در قلاش اول طبق جدول زير مي باشند.
فلاش دوم با برداشت متوسط

فلاش اول با برداشت كم

براي اينكه در فلاش اول محصول كمتري داشته باشيم، بايد بعد از شوك سرمايي در ميزان هوادهي محدوديت زيادي ايجاد كنيم. در اين صورت تعداد پينها كم و محصول فلاش اول نيز كم نخواهد شد. فاكتور هاي رشدي قابل دستورزي براي هوادهي كم و محصول كمتر در قلاش اول طبق جدول زير مي باشند.

ميزان بذر (اسپاون) در بستر قارچ دكمه اي

ميزان بذر (اسپاون) در بستر قارچ دكمه اي

ميزان بذر (اسپاون) در بستر قارچ دكمه اي

يكي از واحدهاي توليد كمپوست، چندي پيش ۱۲۰۰ كيلو بذر سفارش داد. از قضا ۹۵۰ كيلو بيشتر نداشتم. وقتي مطلع شدم، اين مقدار بذر را براي ۸۰ تن كمپوست مي خواهد، تعجب كردم. براي ۸۰ تن كمپوست در تابستان، ۲۵۰ كيلو بذر كفايت مي كند. چرا ۵ برابر؟ با تاكيد بنده و اطميناني كه به ايشان دادم، بر خلاف ميل بنده، نهايتا راضي شدند كه ۸۰۰ كيلو از اين بذر را براي ۸۰ تن كمپوست استفاده كنند. يعني ۱% و در واقع سه برابر مقدار استاندارد!! با اين مقدار بذر هم بعد از ۱۴ روز كمپوستهايش آماده خاكدهي شده بود و الان هم احتمالا فلش ۱ را برداشت مي كنند. خوب در اينجا با استفاده از ۸۰۰ كيلو به جاي ۱۲۰۰ كيلو به همان هدف خود رسيدند و از طرفي هم به قول اون طرف آبي ها، ۱۳۰۰۰۰۰ تومان پس انداز كردند. اگر نظر بنده را اعمال مي كردند حدود ۳۰۰۰۰۰۰ تومان پس انداز مي كردند. كه نكردند!! اين سري ۶۰۰ كيلو بذر بيشتر تحويلشان ندادم تا بالاجبار كمتر بذر بزنند. امروز هم يكي از واحدهاي توليد كمپوست و قارچ براي ۲۰ تن كمپوست ۳۰۰ كيلو بذر مي خواست!! خودشان ۱۲۰ كيلو داشتند و دنبال خريد ۲۰۰ كيلوي ديگر بودند!. به ايشان تضمين دادم كه همان ۱۲۰ كيلو زيادي هم هست، دنبال بذر بيشتر نباشد و هزينه اضافي نكند.

دوستان كمپوست ساز، قبلا هم عرض كرده ام كه آزمايشات تجربي نشان داده است كه بهترين ميزان بذر در قارچ دكمه اي سفيد، در تابستان به ازاي هر تن كمپوست ۳ كيلو گرم و در زمستان ۵ كيلو گرم مي باشد. من اصلا نمي دانم چرا در كشور ما به ازاي هر تن كمپوست ۱۰ كيلو گرم بذر و يا حتي ۱۵ كيلو گرم استفاده مي كنند؟ بر اساس كدامين آزمايشات و منابع علمي معتبر؟ استفاده از بذر اضافي چه توجيهي دارد؟ وقتي كه آزمايشات ميداني نشان داده است بيشترين مقدار عملكرد قارچ در سالن ايده آل در تابستان با ۳ كيلو گرم به ازاي هر تن كمپوست حاصل مي شود، سه تا پنج برابر مقدار توصيه شده براي چيست؟. عزيزان من ميزان بذر بيشتر در كمپوست، تنفس بيشتر ميسليوم را به دنبال خواهد داشت و پيامد ان توليد گرماي بيشتر در كمپوست خواهد بود. كداميك از سالن داران در تابستان با مشكل سرد كردن كمپوست دست و پنجه نرم نمي كنند؟ همين امروز كمپوستي كه به يكي از سالن‌داران مشهد تحويل داده شده بود، دمايش بيشتر از ۴۰ درجه شده بود! به احتمال قوي يكي از دلايلش استفاده از بذر بيش از حد بوده است. بذر زيادي در كمپوست در سالن هم مشكلاتي به دنبال خواهد داشت. مدام در گروه ها مي بينم كه مي فرمايند در حالي كه دماي سالن را به ۲۲ رسانده اند ولي دماي كمپوست از ۲۷ درجه پايين تر نمي آيد. آيا يكي از دلايلش ميزان بذر بيشتر از اندازه نيست؟ عزيزان من ميزان بذر در قارچ دكمه اي در تابستان ۳/.% و در زمستان ۵/.%. كفايت مي كند. اين مقدار از نظر علمي و تجربي ثابت شده است و از اين نظر فرقي بين كمپوست و بذر خارجي و ايراني وجود ندارد.

ميزان بذر بيشتر يعني توليد گرماي بيشتر در كمپوست و افزايش دماي آن به بيش از ۲۴ درجه سانتي گراد كه پيامد آن تحميل هزينه سرد كردن سالن (اگر ميسر شود) و كاهش پتانسيل عملكرد قارچ مي باشد. يادمان باشد بهترين دما براي رشد ميسليوم در كمپوست ۲۳ درجه سانتيگراد است نه ۲۷ درجه. اگر اسپاون ران در ۲۳ درجه انجام شود، هم رشد ميسليوم سريعتر خواهد بود و هم عملكرد بيشتري حاصل خواهد شد و هم قارچهاي رقيب و بيماريها كمتر مشكل ساز خواهند شد.

يادآوري كنم كه در قارچ صدفي ميزان بذر ۵% يعني ده برابر ميزان بذر براي دكمه اي، توصيه مي شود.

 

كمپوست

 

كمپوست

قارچها قادر به توليد مواد مورد نياز خود از آب و دي اكسيد كربن نيستند و از مواد آلي تغذيه مي كنند . منبع غذايي مورد استفاده قارچ دكمه اي كمپوست ناميده مي شود و پروسه ي توليد آن را كمپوستينگ مي گويند .

كمپوست محتواي مواد غذايي گوناگون مثل : كربو هيدراتها ، پروتئين و آب است .

تعريف كمپوست به زبان نويسنده : بقاياي مواد آلي حاصل از مواد كشاورزي ، شهري و باغباني تحت تأثير ميكروارگانيزمها در شرايط ويژه (دما – رطوبت – اكسيژن) تبديل به يك ماده هوموس به نام كمپوست مي شود .

حال كه اهميت كمپوست در توليد و پرورش قارچ خوراكي مشخص گرديد مختصري در مورد انواع كمپوست در تقسيم بندي هاي توليدي و روش هاي متداول ساخت آن صحبت مي كنيم .

انواع كمپوست هاي قارچ دكمه اي

۱ – كود طبيعي ( ضايعات اصطبل اسب و چهارپايان)

۲- كود مصنوعي ( منبع كربوهيدرات + منبع نيتروژن )

از آنجائيكه مزيتهاي كود مصنوعي نسبت به طبيعي بالاتر بوده درنتيجه توليد آن در كشورهاي مختلف در دستور كار قرار دارد به روش توليد كود مصنوعي مي پردازيم .

مواد اوليه در توليد كمپوست مصنوعي شامل : افزودني ها + منبع كربوهيدرات + منبع نيتروزن ميباشد .

انتخاب يك ماده به عنوان منبع كربوهيدرات و نيتروژن به عواملي از قبيل فراواني – قابل دسترس بودن و جنبه اقتصادي بستگي دارد كه در مجموع مي توان كلش گندم را به عنوان منبع كربوهيدرات و كود مرغي را به عنوان منبع نيتروژن معرفي نمود .

مي باشد .Caso 4و ۲H2O با فرمول Cypsumمهمترين افزودني سولفات كلسيم يا سنگ گچ يا

مهمترين و ساده ترين فرمول ساخت كمپوست فرمول زير مي باشد .

سنگ گچ + كود مرغي + كلش گندم

Whea Staw Chicken Manure Gypsum

هرچه تنوع استفاده از مواد بيشتر باشد فرمولاسيون پيچيده تر است .

لازم بذكر است جهت غني سازي كمپوست از تركيبات آلي مثل كنجاله ي سويا ، كنجاله ي پنبه دانه ، پودر خون وتركيبات غير آلي مثل اوره و نيترات آمونيوم مي توان استفاده كرد ، ولي اين مواد اعم از آلي و غير آلي جزئ مواد اصلي محسوب نمي شوند .

حال پس از شناخت كمپوست ومواد اوليه آن به طور مختصر به پروسه توليد كمپوست (COMPOSTING) مي پردازيم .

پروسه ي توليد كمپوست مخصوص قارچ خوراكي :

در يك تقسيم بندي كلي اين پروسه را به صورت زير است:

فاز اول: الف) تركيب مواد اوليه ب) تخمير ابتدايي

فاز دوم: الف) پاستوريزاسيون ب)كانديشينينگ

فازيك كمپوستينگ

روشهاي مختلفي در توليد فاز ۱ وجود دارد كه فقط به آن اشاره مي گردد :

۱-Short composting

۲- Long composting

در هر روش ابتدا مواد اوليه توزين وبا فرمولاسيون مشخص با هم تركيب وكاملأ خيس مي گردد .

روشهاي خيس كردن مواد نيز كاملأ در كمپوست سازي هاي مختلف بر اساس استعداد و توانمندي آن واحدها مختلف مي باشد .

پس از خيس كردن مواد اوليه عمليات MIXING يا تركيب مواد اوليه صورت مي گيرد ، نوع و كيفيت اين عمل بسيار مهم بوده و مي توان از آن به عنوان فونداسيون توليد كمپوست نام برد .

اگر بتوان فاز ۱ كمپوست را در يك كلمه خلاصه نمود آن كلمه يكنواختي مي باشد .

عمليات فاز يك در روش طولاني مدت (L0NG) حدوداً ۱۶ تا ۲۰ روز و در روش كوتاه مدت (SHORT ) 10 تا ۱۳ روز طول مي كشد و بعد از آن وارد پرسه ي فاز دو كمپوستينگ مي شويم .

فاز دو كمپوستينگ

در فاز ۲ بر خلاف فاز۱ كه روشها ومتد مختلف و طول دوره ي مختلفي دارد . با پر شدن تونلهاي فاز ۲ آغاز و لزومأ ۶ روز به طول مي انجامد .

اين عمليات كه با پاستوريزاسيون آغاز وبا كاند شينگ خاتمه مي يابد ، به صورت شبانه روزي تحت كنترل بوده و نياز به تونلهاي استاندارد با سيستم كنترلينگ استاندارد دارد .

ورود كمپوست در تونلهاي فاز دو با گاز آمونياك بالا و خروج آن از تونلها كه همراه با تركيب با SPAWN مي باشد فاقد گاز آمونياك و به اصطلاح شيرين مي باشد .

مقدار مصرف SPAWN در شركت ملارد ۱۳ تا ۱۵ ليتر به ازاي يك تن كمپوست فاز دو است .

فيزيك كمپوست در انتهاي فاز يك

۱- رنگ خرمايي تيره

۲- بوي آمونياك شديد

۳- الياف فاقد چسبندگي

۴- آب با فشار از لاي انگشتان مي چكد

شيمي كمپوست در انتهاي فاز يك

۱- نيتروژن ۲- ۷/۱

۲ – رطوبت ۷۲%- ۷۲%

۳- PH ۸-۸٫۵

۴- NH4+آمونيوم ۳% تا ۵% در ماده ي خشك

شرايط لازم براي كمپوست ران يا ريسه دواني استاندارد در سالنهاي پرورش قارچ خوراكي :

۱- انتقال صحيح كمپوست از واحدهاي توليدي به سالنهاي پرورش قارچ

۲- رفتار مناسب با كمپوست در دو هفته كمپوست ران

حمل و نقل صحيح مستلزم رعايت شرايط ذيل مي باشد :

۱- دماي بلوكها در زمستان ۲۵- ۲۳ درجه سانتيگراد

دماي بلوكها در تابستان ۲- ۱۸ درجه سانتيگراد

۲- از تابش مستقيم نور خورشيد به روي بلوكها جلوگيري شود .

۳- در حد امكان تهويه ي مناسب بين بلوكها رعايت واز ماشين مناسب جهت حمل استفاده گردد .

۴- كمپوست در معرض جريان شديد باد وسرماي هوا قرار نگيرد .

۵- انتقال بلوكها از ماشين حمل به داخل سالنها در اسرع وقت صورت گيرد .

شرايط محيطي لازم براي رشد مناسب ميسليوم ( ريسه ) در كمپوست در هفته اول :

۱- دماي كمپوست در هفته ي اول ۲۵-۲۳

۲۳ > تأ خير در رشد ريسه

۲۵ < عدم كنترل دما در هفته ي دوم

۲ – O2 حدود ۵%

۳- Co2 ۵۰۰۰PPm

۴- رطوبت ۹۵%

شرايط محيطي لازم براي رشد مناسب ميسليوم ( ريسه ) در كمپوست در هفته دوم :

۱- دماي كمپوست در هفته دوم ۲۷- ۲۵

۲۵ > تأ خير در رشد ريسه

۳۰- ۲۸ < افزايش رشد بيماري و توقف رشد ريسه

۲- ۱۰ تا ۱۵ % O2

۳- ۱۲۰۰ – ۵۰۰۰ ppm Co2

۴- رطوبت ۹۵ %

 

نكات كاربردي پرورش قارچ

نكات كاربردي پرورش قارچ

مشكلات تشكيل پين :

اكثر سالن داران در فصل پاييز و زمستان با مشكلات رشد و توسعه پين در فلاش اول روبرو هستند براي رهايي از اين مشكل بايد تبخير مناسب در سالنهاي پرورش بوجود آورند و از استفاده خاك دنس چسبيده كه تخلخل ناكافي دارد پرهيز نمايند. در صورت استفاده از خاك دنس و چسبنده بايد درMix مواد Cac-ing با خاك پوششي نهايت دقت را داشته باشند چون تركيب اصولي مواد Cac با خاك پوششي باعث اصلاح ساختار و ساختمان گشته و تبادل گازها را آسان مي نمايد و در نهايت باعث توسعه مناسب پين مي گردد.

در مرحله توسعه پين رطوبت نسبي از اهميت بسزايي برخوردار است كه بايد با كاهش آن به توسعه پين كمك كرد و اگر هواي ورودي به سالنها خيس و مرطوب باشد تفاوت رطوبت مطلق محيط بيرون و درون سالن حداقل ۲ گرم بوده و تهويه كافي برقرار باشد.

اشتباه ديگري كه اغلب قارچ كاران انجام مي دهند خاموش كردن يونيت هاي هواساز به دليل سردي هوا مي باشد كه در اين حالت رطوبت گيري و تبخير انجام نخواهد گرفت.

نتيجه : مراقب توسعه پين ها باشيد و اگر لازم است آنها را بشماريد براي اين كار قطعه اي از بستر را انتخاب كنيد.توسعه ناكافي پين ها در اين قطعه علامت و هشداري براي اقدامات به موقع مي باشد.

مقادير CO2 در زمستان :

با پايين آمدن درجه حرارت محيط در زمستان ، رطوبت محيط يا به عبارت بهتر رطوبت نسبي محيط كاهش مي يابد بنابراين بايد مراقب خشكي هوا و ضرر و زيان آن باشيم .

در ماههاي زمستان اغلب با مشكلات غير ضروري كيفيت روبرو هستيم كه در نتيجه مصرف مقادير بالاي CO2 پيش مي آيد قارچها براي رشد ، تبخير و تعرق انجام مي دهند و رطوبتي كه قارچها توليد مي كنند بايستي بوسيله دستگا ه هاي هواساز خارج شود. به هر حال در زمستان براي ادامه رشد ، رطوبت مورد نياز مي باشد اگر عليرغم رطوبتي كه توسط قارچها ايجاد مي شود رطوبت اضافي مورد نياز باشد نشانه اين است كه در هواي سرد يا خشكي كه بوسيله دستگاه هاي هواساز وارد مي شود ميزان CO2 كم مي باشد.

يك قانون علمي مي گويد: به جاي تأمين رطوبت اضافي به مدت طولاني ميزان CO2 را افزايش دهيد. افزايش ميزان CO2 ، نياز به گرماي اضافي را كاهش داده و نياز به انرژي را در حد قابل توجهي ذخيره مي نمايد .

اگر از اين روش براي رسيدن به درجه حرارتهاي صحيح و رطوبت مناسب استفاده شود مطمئنا افزودن CO2 تا ۲۰۰۰ PPM يا بيشتر در زمان رشد و وزن گيري قارچها مشكلي ايجاد نمي كند.

اما به ياد داشته باشيم كه ميزان اكسيژن (O2) علاوه بر مقادير CO2 به ميزان رطوبت هم ارتباط دارد.

به جاي هواي مرطوب مي توان از هواي خشك با ميزان CO2 بالا استفاده كرد ميزان CO2 را مي توانيم تا ۳۲۶ PPM در هر گرم هواي خشك بدون اينكه روي ميزان اكسيژن تأثير بگذارد افزايش دهيم .

چگونگي مديريت آبياري محصول قارچ : (Paul j.Wuest) How to Manage the Watering of a Mushroom Crop

كيفيت قارچ و سرعت توليد به وسيله عمق خاك ، رطوبت و آبياري تغيير مي كند، ظرفيت رطوبت اوليه خاك پوششي و همچنين چگونگي و زمان آبياريها ، تعداد پين ها و اندازه و كيفيت قارچ را تغيير مي دهند. آب و آبياري فاكتورهايي هستند كه كشت كارهاي خوب و متوسط را از هم جدا مي كند و ممكن است گيج كننده به نظر برسد اگر آبدهي روي هم رفته كاملا درك نشود يا انجام نشود ، قبل از رفتن به سراغ آبدهي تعداد جمله راجع به لايه هاي خاك پوششي جهت اين منظور بيان مي شود .

خاك پوششي: CASING

به طور نرمال عمق (اندازه گيري شده بعد از اولين آبدهي ) ۱-۱٫۲۵اينچ خاك پوششي جهت محصول قارچ كافي و مناسب است.

كشاورزان و مزارعي نيز هستند كه عمق خاك پوششي انها ۱٫۷۵-۲ اينچ مي باشد اما چنين عمقي در جاهاي كه “پيت ماس” به عنوان لايه مياني استفاده مي شود وجود دارد. اشتباه اصلي با لايه خاك پوششي عميق وجود ندارد اما با مديريت خوب هيچ نيازي به استفاده زياد از خاك نداريم ، خاك بيشتر يا عميق تر فاصله بين خاكدهي و برداشت را طولاني مي كند. در مورد خاكدهي مي توان بيشتر صحبت كرد ولي همين راهنمايي كلي جهت بدست آوردن يك محصول رضايت بخش كافي است.

آبدهي : WATERING

آبدهي خاك پوششي يك هنر مي باشد و در آن كشاورزان -۱ زمان آبدهي -۲ مقادير مورد نياز آب -۳ چگونگي به كارگيري آبدهي را بايد بدانند. توضيحات پايين به عنوان فاكتورهاي آبياري (به جاي جدول ) در نظر گرفته مي شوند.

چگونگي آبياري : HOW to APPLY water

قبل از بحث راجع به زمانهاي آبياري مهم است چگونگي به كارگيري آبدهي و عادت كاري شخص كه آبدهي مي كند را بدانيم . يك سرآبپاش كه سر آن آبدهي مي كند جهت آبياري قارچ مورد نياز است و مطلوب است كه سرآبپاش يك آب نرم و پودري داخل يك قوس خيلي بلند براي آبدهي اوليه توليد مي كند و عامل بالقوه آن جهت سيل كردن خاك به وسيله نيروي خاك حداقل باشد . يك سرآبپاش با ۷۵۰ – ۱۰۰۰ سوراخ در ۰٫۰۱ اينچ در قطر دايره كاملا مناسب براي اين كار مي باشد . اينكه چگونه يك شخص آبدهي را انجام ميدهد به آموزش اوليه و سطح نظارت بستگي دارد. برخي كشت كارهاي موفق تربيت و آموزش آبدهي پرسنل را با حركت ثابت از چپ به راست و از راست به چپ ، شايد ۳ عبور و در ۴ فوت از بستر، آبياري بستر از سطح . شخص يك الگوي حركت انجام مي دهد يك آهنگ ۱و۲ و۳را براي آبدهي دنبال كند . تجربه پيشنهاد مي كند كه استفاده از آهنگ در طي آبدهي يك تكنيك مي باشد يك مدير مي تواند ميزان آب داده شده را هدايت كند . بدين معني كه در طي شماره ۱ آب از راست به چپ هدايت شده و شروع در وسط بستر . بين شماره ۱و۲ سر آبپاش حركت داده مي شود از راست به چپ و كمي نزديكتر به كنار بستر و بين ۲و۳ حركت جارويي نهايي ايجاد مي شود و حتي نزديكتر به كناره بستر و ۳ در جهت عكس . هدايت آب از مركز به كناره بستر بدين معني كه شخص آبياري كننده و بايد سرآبپاش را در داخل يا خارج براي اطمينان از اينكه كل منطقه هدف آبياري مي شود حركت دهد.

پرورش دهندگان كند: Slow growers

اغلب پيش مي آيد كه رشد خيلي آهسته مي باشد به طوريكه اولين روز برداشت از فلاش ۱با ۲ روز تأخير صورت مي گيرد كه باعث تأثير روي فروش و سازماندهي كارخانه مي گردد.

اين تأخير ممكن است عــلل مختـلفي داشته باشد، تـأخير رشد يك معـيار از يك پروسه اي است كــه به آرامي پيش نمي رود . به طوريكه بالا بودن PH كمپوست كه سپس روي خاك هم كمپوست به صورت سياه ظاهر مي شود كه كمپوست غير فعال هم مي تواند مقصر باشد، اشتباهات پر مثل فشرده كردن خاك پوششي با الگوي بد و نامناسب آبياري و يا صدمه به ميسيليوم هنگاميكه كمپوست فاز III پر مي گردد و همچنين در طي رافلينگ. تأثير مثبت مي تواند در طي آخرين دوره آبدهي و قبل از كاهش دما (در هوادهي) معرفي مي گردد. اگر رشد دچار تأخير و اَفت شده شما هم سعي نكنيد آبدهي را به تأخير بيندازيد، توجه كنيد در طي ساكن شدن كمپوست آب كافي داده شود روش ديگر در سرد كردن دماي كمپوست به زير ۲۰ درجه نيايد. كمپوست را بمدت طولاني فعال نگه داريم.

كمپوست فعال : Compost activity

پرورش دهندگان اغلب در مراحل معين كشت با كمپوست فعال مواجه مي گردند كه اين مي تواند تأثير منفي روي توليد و كيفيت قارچ بگذارد به ويژه اگر براي مثال ، رطوبت خيلي زيادي از سطح خاك پوششي در حين هوادهي تبخيرشود.

كمپوستي كه اين نوع فعاليت (فعاليت بالا) را نشان مي دهد اغلب از لحاظ ساختماني خشك تر و زبرتر مي باشد، روش هايي جهت كاهش فعاليت زيادي مي تواند انجام بگيرد:

  • از وزن پر خيلي بالا در سالنها و يا supplement (ماكزيمم ۹۰kg , Filling در هر متر مربع) جلوگيري كنيد
  • در طي پر يا Filling حداكثر ۵ lit آب به ازاي هر متر مربع بدهيد (اگركمپوست زبر و خشك به نظر مي رسد).
  • كمپوست را كمتر فشرده كنيد.
  • مطمئن شويد كه كمپوست در فاز III حداقل ۱۶ روزه باشد.
  • بعد از پر، بدون توجه به دماي كمپوست ، كمپوست را سرد كرده و دماي آن را زير ۲۴ C0 نگه داريد قبل ازاينكه Recovery يا ريشه دواني ميسيليوم آغاز شود ، به طوريكه درجه حرارت كمپوست در زمانيكه blow down شروع مي شود خيلي بالا نباشد. نبايد اجازه دهيم درجه حرارت كمپوست از ۲۷ C0 تجاوز كند.

درجه حرارت كمپوست در طي recovery :

بالا آمدن ريسه (Recovery) روي بسترها بعد از رافلينگ يا بعد از به كارگيري آخرين آب اغلب نامنظم مي باشد. براي تقويت ريسه Recovery اجازه دهيم تا دماي هوا با فن خاموش براي ۱۲ ساعت آخر تا ۲۳ C0 بالا برود. درجه حرارت كمپوست غالبا تا۲۸-۲۹ C0 بالا مي رود. هوادهي يا (blow down) با اين درجه حرارت بالاي كمپوست بدين معنا مي باشد كه مقدار زيادي رطوبت از سطح خاك پوششي از دست برود و اين از دست رفتن رطوبت به مدت طولاني قبل از اينكه دماي كمپوست به زير ۲۳C0 برسد صورت مي گيرد. خاك پوششي از ريسه هاي قارچ پر مي گردد. تشكيل پين و رشد زياد ميسليوم اغلب مشكل ساز بوده ودر طي فلاش II مشكلات كيفي به وجود مي آيد كه در نتيجه خاك پوششي خشك و باعث رشد خيلي زياد ميسيليوم مي باشد مطمئن شويد زمانيكه خاك پوششي براي آخرين بار آبياري مي شود دماي كمپوست تا ۲۴-۲۵٫۵ C0 پايين آورده شده باشد و ماكزيمم درجه حرارت هوا را در دوره (Recovery ) روي ۲۱ C0 تنظيم نمائيد. (اگر لازم است سيستم خنك كننده را فعال كنيد).

درجه حرارت هوا: Air temperature

در ساعات اوليه هوادهي ، دماي كمپوست ناديده گرفته مي شود و توجه كامل به دماي هوا اختصاص داده مي شود . گستردگي بيشتر ، درجه حرارت آهسته تر خواهد افتاد .بعضي وقتها حتي از ۲۱ C0 به ۲۰/۵ C0 در۵ روز اول ، به دنبال يك افت تدريجي به ۱۹ C0 قبل از فلاش اول اتفاق مي افتد. اگر تعداد زيادي پين ها توسعه يافته اند درجه حرارت را مجددا بالا ببريد . كنترل درجه حرارت رشد تا دو روز پيش از فلاش اول امكان پذير است . بعد از اين ، پين ها به حدي بزرگ هستند كه تحت تأثير قرار گيرند. در اين مرحله ، درجه حرارت كمپوست مي تواند كنترل شود ،

اما تنها قبل از اينكه درجه حرارت كمپوست مجددا شروع به بالا رفتن كند . قبل ازفلاش I ، درجه حرارت كمپوست ۲۱ C0 يا ۲۰/۵ C0 باشد قبل از اينكه شروع به بالا رفتن كند . دماي هــوا نياز داريم كـه تا ۱۸ C0 يا حتي ۱۶ C0 پايين آورده شود.

رطوبت سالنهاي رشد : Growing room humidity

در blow down (هوادهي) مقدار زيادي رطوبت از سالنهاي پرورش خارج مي شود. در ۵ روز اول و در طي پين زدن حفظ رطوبت بالاي ۹۵% مهم مي باشد كه اين امر مي تواند با خيس كردن منظم و مرتب ديوارها و كف سالنها حاصل شود. همچنين مطمئن شويد كه سرماي activated خيلي سريع نيست (درطي blow down) كه دريچه هوا خيلي سريع باز نمي شود . چون همان طور كه مي دانيم هواي سرد وارد شده داراي رطوبت كمي مي باشد. مي توان خيس كردن كف ، ديوارها را بعد از ۵ روز متوقف كرد . اجازه دهيد كف سالن به آرامي خشك شود. اطمينان كنيد كه RH به تدريج تا فلاش I به حدود ۸۹-۹۰% باشد.

كسري رطوبت: Moisture deficit

پاراگراف قبلي راجع به رطوبت نسبي صبحت مي دهد . چون رطوبت نسبي با دما ارتباط دارد و حتي مي توان گفت كه (RH) رطوبت نسبي ، در دماهاي بالا باعث تبخير و تعرق بيشتر مي شود . بنابراين ، افزايش رطوبت پين ها را نامطمئن خواهد كرد چون بين درجه حرارت محيط و كمپوست اختلاف كمي وجود دارد . نگهداري در يك رطوبت نسبي يكنواخت در اين درجه حرارت بالا باعث مي گردد هوا قادر به جذب رطوبت بيشتر ميباشد و بنا براين تبخير و تعرق افزايش مي يابد. كسري رطوبت مكررا مقدار رطوبت هوا را كه قادر به جذب و نگهداري آن در يك سطح باثبات است را محاسبه مي كند . (با تنظيمات RH) حتي در يك درجه حرارت بالا ، اين باعث تبخير و تعرق باثباتي در طي تشكيل پين مي گردد.

دي اكسيد كربن : CO2

اگر چه دي اكسيد كــربن روي توسعه قارچ مؤثر مي باشد ، اما يك عامل فرعي در مقايسه با RH و درجه حرارت مي بـــاشد. افــزايش ميــزان CO2 بدون تغيير درجـــه حرارت و RH تأثير زيــادي ندارد . در طي هوادهي يا CO2 ,blow down بايستي از ppm 3000-5000 به ۱۲۰۰-۱۴۰۰ ppm قبل از فلاش I برسد . CO2در روز اول مهم نيست، اما مهم است كه كاهش داده شود.

تأمين رطوبت از كمپوست يا خاك پوششي : Moisture supply from compost / casing soil

جابجايي رطوبت از كمپوست و خاك پوششي جهت حمل مواد غذايي از كمپوست به خاك پوششي ضروري مي باشد . آبياري كمپوست به راحتي رطوبت مورد نياز اين مرحله را تأمين مي كند . به عنوان يك معيار جهاني براي ۱kg قارچ ۲ ليتر آب لازم است و چــون ۹۲% قارچ را آب تشكيل ميدهد كـه تقريبا ۱ ليتر اب به رشد اختصاص داده مي شود و باقيمانده آب جهت فرآيند هاي نهايي تبخير و تعرق مصرف مي شود. نمايش جابه جايي رطوبت از كمپوست يا خاك پوششي به قارچ بسيار مشكل مي باشد و عمدتا به وسيله فشار در كمپوست و شرايط آب و هوايي (مكش) سالنهاي پرورش تعيين مي شود . تنها روش جهت اعمال هر تنظيم رطوبت (به جزء آبياري بيشتر يا كمتر ) اختلاف رطوبت بين كمپوست يا هوا مي باشد . اگر اين اختلاف رطوبتي بين هوا يا كمپوست زياد باشد باعث جابجايي بيشتر رطوبت و خروج آن از كمپوست يا هوا در مقايسه با اختلاف كمتر بين كمپوست و هوا مي گردد. اغلب مشكلات كيفي زماني پديدار مي گردد كه كشت كارها مي خواهند به دلايلي (مثلا مشكلات كارگري ) جلوي رشد را با پايين آوردن دماي هوا بگيرند اين باعث بالا رفتن دماي كمپوست يا هوا مي گردد به دليل اينكه رطوبت به داخل قارچ حمل مي شود. به عبارت ديگر(اگر رطوبت نسبي هم همين گونه باشد، يعني بالا باشد) كمبود رطوبت در سالن پرورش كم شده بنا براين هوا رطوبت كمتري را جذب مي كند . بديهي است اين نوع مداخله (تأمين رطوبت بيشتر و جذب رطوبت كمتر) باعث تهاجم بيشتر روي فرآيند تبخير و تعرق شده كه نتيجه آن كيفيت بد قارچ مي شود. به عكس اين قضيه افزايش درجه حرارت هوا تقريبا هميشه تأثير مثبت داشته به طوريكه رشد تند شده و رطوبت ، كمتر به قارچها فشار وارد مي كند و اگر رطوبت نسبي هواي سالن پرورش كم باشد مي تواند رطوبت نسبي بيشتري را به آساني جذب نمايد.

جذب رطوبت در سالنهاي پرورش : Moisture absorption in the growing room air

مرحله بعدي فرآيند تبخير و تعرق جذب بخار آب موجود در هوا به وسيله قارچهاي داخل سالنهاي پرورش مي باشد. اجازه بدهيد كه جذب رطوبت ادامه يابد و مهم است كه هوا اشباع نباشد مقايسه هوا با يك اسفنج به طور آشكار نشان مي دهد كه هواي اشباع شده نمي تواند رطوبت زيادي جذب نمايد.RH درجه اشباع بودن را نشان مي دهد يعني هوا شامل ۸۵% مقدار ماكزيمم رطوبت ممكن در يك دماي معين مي باشد . به طوريكه هوا با دماي بالاتر ظرفيت جذب رطوبت بيشتري را نسبت به هواي سردتر دارد يعني هوا با ۸۵% RH در يك دماي پايين قدرت جذب رطوبتي كمتري را نسبت به هوايي كه رطوبت نسبي آن ۸۵% و دماي بالاتري دارد را مي باشد . آشكار است كه ظرفيت جذب رطوبت نه فقط به رطوبت بلكه به دما هم بستگي دارد. در حقيقت دماي پايين بايستي با مقدار كمي رطوبت (RH) تركيب شود تا دما بالاتر رفته و رطوبت نسبي افزايش يابد. در اين روش هيچ گونه تغيير دمايي روي ظرفيت جذب رطوبت تأثير غير عمد نخواهد گذاشت .

نكروز يا فساد داخلي پايه قارچ :

نكروز داخلي پايه هنوز هم بعضي اوقات در مزارع ديده مي شود عامل آن باكتريايي بوده و باكتريهاي ايجاد كننده عبارتند از :

Pseudomonad tolaadsii , Pseudomonas fluorescens

در شرايط حاد به شكلي ديده مي شود كه اغلب بالارومگس سياريد (Sciarid) اشتباه گرفته است.

همچنين مي توان آن را به صورت دواير كوچك با رنگ قهوه اي كمرنگ در پايه مشاهده كرد . اگر قارچها را از وسط برش دهيم شما مي توانيد لكهاي باكتريايي را در پايه كلانك يعني جايي كه پايه شروع مي شود مشاهده نماييد.

نكروز مسري نبوده اما روي قابليت بازاريابي يا (Marketability) تأثير مي گذارد و هنگاميكه قارچها به اندازه پين هاي كوچكي هستند بوجود مي آيند.

روند تشكيل آن بدين شكل است كه وقتي فرآيند تبخير (evaporation) قطع مي گردد باعث مرگ پايه مي گردد و زمانيكه تبخير مجددا برقرار مي گردد. قارچه به رشد طبيعي خود ادامه مي دهند ولي علائم نكروز پايه به هنگام برداشت قابل مشاهده است.

با محدود كردن تبخير نمي توان از نكروز در طي رشد پين جلوگيري كرد اما با كاهش رطوبت هوا مي توان تا حد زيادي از اين مشكل پيشگيري نمود.

افزايش بيش از حد ميزان CO2 در سالنها براي كاهش تعداد قارچها مي تواند منجر به نكروز گردد. براي كنترل اين مشكل هيچ روش شيميايي وجود ندارد.

كيفيت قارچ خوراكي منوط به :

۱- سورت بندي (هم سايز بودن قارچ در بسته ها و تناسب اندازه قارچ با بسته).

۲- رنگ قارچ

۳- سفتي قارچ (Hardness)

۴- طول پايه قارچ در بسته (۱/۳ طول پايه قارچ )

۵-درصد خاك (ناچيز)

۶- عدم وجود لكه هاي باكتريايي

۷- عدم وجود بيماريها

۸- طول نسبي باقي مانده پايه

۹- باقي گذاردن قارچهاي (Principle mushrooms)

۱۰- نظارت بر نحوه چيدن به روش Mother , Father ,Baby

۱۱- نظارت بر انجام Tinning مناسب در ۲ روز اول برداشت .

بسط و توسعه Spread

هزينه هاي برداشت يكي از كانون هاي اصلي توجه در خيلي از مزارع به هنگام پايين آمدن قيمت قارچ مي باشد. انرژي زيادي صرف آموزش صحيح تكنيك ها و روشهاي صحيح برداشت مي شود. تعداد زيادي از مزارع سرمايه گذاريهاي سنگيني روي اهداف برداشت انجام مي دهند مانند ماشينهاي چيدن اتوماتيك ، غالبا اين وسيله به خاطر برآورده كردن قوانين سالم و امن يك نياز مي باشد.يكي از عوامل مهم هزينه هاي برداشت را مي توان در كيفيت برداشت يافت كرد . اگر شما قادريد ، گستردگي و پراكندگي كافي قارچ و (stagger) در فلاشها به وجود آوريد، مي توانيد به آساني با ۳-۴ kg در ساعت در برداشت برنده شويد. آغاز پراكندگي و گستردگي با خاك نسبتا كلوخه اي و طريقه خاكدهي روي بستر انجام مي شود . در صورت انجام عمل رافلينگ كنترل گستردگي در لحظه فلاش اول آسان مي باشد. اما وقتي عمل رافلينگ صورت مي گيرد باز هم بسط و توسعه قارچ در فلاش ۱ تا ۵ روز غير استادانه و ناشيانه مي باشد . در مزارعي كه عمل رافلينگ انجام نمي گيرد براي ايجاد اين بسط و توسعه فلاش همواره كار بايك تناسب و نسبت از هواي بيرون و هواي سير كوله يك متد مي باشد. آبپاشي بسته به ميزان مواد Cacing هنوز هم به طور معمول ۳ الي ۵ روز انجام مي شود . اين بدان معناست كه ميسليوم مي تواند به خوبي توسعه يافته و زماني كه تقريبا به سطح خاك ميرسد پين زدن اتفاق مي افتد.تعداد پين ها عمدتا به وسيله درجه حرارت هوا تعيين مي گردد. زمانيكه تعداد كافي و به اندازه درشت پين به وجود آمد ، درجه حرارت را مي توانيد تا ۱۶ الي۱۷c0 كاهش دهيد. اگر بتوانيد زمانيكه دماي كمپوست به زير۲۰ c0 مي رسد برداشت را آغاز كنيد پس بسط و گسترش و پراكندگي تا ۵-۶ روز امكان پذير مي گردد. اگر يك فلاش ۱۸ kg مي تواند در عرض ۴-۵ يا ۶ روز برداشت شود پس يك سؤال واضح در مورد بسط و گسترش فلاش وجود دارد. قارچ هاي جدا و منفك آسانتر برداشت مي شوند، بنابراين قارچ چين ها زمان كمتري جهت تنك كردن قارچ هاي خوشه اي نياز دارند. به طور اتوماتيك گستردگي و پراكندگي خوب قارچ در فلاش I تقريبا همواره در فلاش II گستردگي خوبي را باعث مي شود.

 

بذر قارچ

بذر قارچ

اسپان عبارت است از رشد ميسليوم رويشي خالص قارچ خوراكي بر روي دانه هاي غلات و يا هر ماده آلي اي كه بتوان آن را با بستر قارچ مخلوط نمود.

بعد از رشد رويشي ميسليوم قارچ در كمپوست وخاك پوششي، با تغيير شرايط محيطي پيكره زايشي يا ميوه آن Fruiting body ظاهر مي شود. اين ساختمان از دو بخش كلاه و پايه تشكيل شده است. بعد از رشد كامل بمرور كلاه باز شده و تيغه هايي شعاعي به نام گيلز نمايان مي شود. برروي تيغه ها، اسپورهاي سياه رنگ زيادي تشكيل مي شود كه تعداد آنها به چندين ميليون مي رسد. تخمين زده مي شود كه قارچي با انداره ۵/۷ سانتي متري در مدت يك ساعت ۴۰ ميليون اسپور آزاد نمايد. در طبيعت اين اسپورها به آساني رشد نمي كنند كما اينكه اسپورها در كمپوست نيز بدين صورت قادر به رشد نيستند. بنابراين روش ديگري لازم است تا اسپورها بتوانند تبديل به ميسليوم شوند. براي رويش اسپور و تبديل آن به ميسليوم در آزمايشگاه ، از محيط كشت مخصوص و شرايط كاملا استريل استفاده مي شود. در نتيجه رشد اسپور رشته هاي نخي شكل و منشعبي را بنام ميسليوم ايجاد مي شود. براي تكثير ميسليوم معمولا از دانه غلات مانند جوي دوسر، ارزن، سورگوم و گندم استفاده مي شود ولي در بعضي از كشور ها با توجه به مواد آلي موجود ارزان و قابل دسترس نيز بسته به نوع قارچ جهت رشد و تكثير ميسليوم از موادي مانند خاك اره، پوشال، تفاله چاي، پوست دانه قهوه استفاده مي كنند. تركيبي از مواد معدني نظير پرليت و سبوس گندم نيز در بعضي از موارد براي اين منظور بكار گرفته مي شود. رشته هاي نخي شكل ميسليوم همچون كلافي بر روي دانه ها و ديگر مواد تنيده مي شود. اين مجموعه را اسپان مي گويند. بنابراين بكار بردن واژه بذر در مورد قارچ هاي خوراكي اصطلاح درستي نيست زيرا بذر دانه اي است داراي جنين، كه از رويش آن يك گياه بوجود مي آيد در حاليكه اسپان عبارت است از توده اي از ميسليوم قارچ كه بر روي ماده غذايي رشد كرده باشد. تهيه اسپان يك حرفه كاملا تخصصي و علمي است و اغلب توسط كمپاني هاي مخصوص انجام مي شود.

تاريخچه تهيه اسپان

تاريخچه دست يافتن به اسپان جالب است. تا قبل از شروع قرن بيستم پرورش دهندگان قارچ خوراكي از كود اسبي براي تهيه اسپان استفاده مي كردند. بديهي است كه در چنين حالتي اسپان بدست آمده نمي توانست عاري از بيماري و آفات باشد. مرحله بعد تهيه اسپان ورآمده Flake spawn بود. انجام اين عمل مشابه تهيه خميري است كه عمل تخمير بر روي آن انجام شده و مايه خمير از روز قبل به خمير تازه اضافه مي شد. نحوه عمل بدين صورت است كه از ميسليومي كه در داخل كمپوست يا كود قديمي رشد كرده بود به كمپوست جديد اضافه مي كردند. اين روش بيشتر در اروپا مخصوصا انگلستان متداول بود. مدتي بعد از اينكه برادران ليمبرت Lambert از كشور بلژيك به امريكا مهاجرت كردند اين روش به اسپان آجري يا خشتي تبديل گرديد. بدين صورت كه كود اسب را بعد از مرطوب كردن به صورت قالب هايي شبيه به آجر درآورده مقداري ميسليوم قارچ به آن اضافه و بعد از رشد ميسليوم آنرا مورد استفاده قرار مي دادند.

به هرحال تهيه اسپان از كود، مخصوصا كود اسب، ادامه داشت تا اينكه با پيشرفت علم بيولوژي ، در انستيتو پاستور فرانسه و سپس امريكا دانشمندان موفق به رويش اسپور در محيط استريل، كشت خالص ميسليوم و توليد اسپان شدند. ليكن نظريات آنها در سطح جامعه منتشر نشد تا زماني كه دوگار Duggar در سال ۱۹۰۵ مطالعات خود براي تهيه اسپان خالص قارچ از بافت قارچ را منتشر كرد.مراحل تهيه اسپان خالص بدين صورت بود كه ابتدا محيط كشت را استريل كرده وسپس قطعه اي از قارچ را برروي آن قرار داده تا رشد كند. از رويش بافت ميسليوم خالص بدست مي آمد. سپس ميسليوم را به شيشه هاي حاوي كود اسبي كه قبلا استريل شده بود منتقل مي كردند. مرحله بعدي استفاده از برگ و ساقه تنباكو بجاي كود اسب بود. درسال۱۹۳۰ دكتر جيمز سيندن Dr James Sinden روش جديدي براي تهيه اسپان بكار گرفت. او از دانه غلات استريل شده براي رشد ميسليوم خالص استفاده كرد و تحولي در تكنيك توليد اسپان قارچ بوجود آورد كه تا اكنون نيز ادامه دارد.

مراحل توليد اسپان

۱- پختن دانه گندم

۲- آبكش نمودن

۳- مخلوط كردن با كربنات كلسيم و سولفات كلسيم

۴- پر كردن آنها دركيسه يا شيشه

۵- استريل كردن

۶- تلقيح

۷- (اينكوبيشن) گرمخانه گذاري

۸- ( نگهداري در سردخانه با دماي ۱-۳ درجه سانتي گراد)

خصوصيات اسپان

اسپان سالم ، تازه و آماده كشت داراي خصوصيات زير مي باشد:

رنگ: سفيد يكدست ، بوي مطبوع قارچ تازه ، تمام سطح داراي پوشش مناسب ميسليوم ، بدون آلودگي باكتريايي ( مانند لزج شدن و بوي ترشيدگي ) رشد كپك ها مانند آسپارجليوس ، ترايكودرما و پنيسليوم و تغيير رنگ سفيد اسپان به رنگ هايي اغلب سبز، سياه يا رزد مايل به سبز مي شود.

 

كمپوست سازي: خيس نمودن كاه و كلش

كمپوست سازي: خيس نمودن كاه و كلش

خيس نمودن كاه و كلش

قبل از مخلوط نمودن اجزاي كمپوست براي شروع تخمير هوازي توسط باكتريها و قارچهاي گرما دوست به منظور تهيه بستري مناسب براي رشد قارچ دكمه اي، بايد كاه و كلش را خوب خيس كرد. بعضي از دوستان اصطلاح prewetting يا “خيساندن مقدماتي” رابه كار مي برند كه به نظر بنده اين اصطلاح درست نيست، چون اصل خيس نمودن كلش در همين مرحله است، اين مرحله خيساندن مقدماتي نيست. هرچه كاه آب جذب مي كند در اين مرحله به آن تقديم كنيد. در طي ۲ تا سه روز با آبپاشي مداوم و يا منقطع و زير و رو كردن كاه و كلش، آن را خوب خيس كنيد. محل خيساندن كاه بايد طوري باشد كه زه آب را به سمت چاله اي جهت جمع آوري و انتقال مجدد به روي توده كاه هدايت نمايد. اين محل مي تواند شبيه شيشه ساعت (ساعت هاي جيبي بابا بزرگ ها، نه ساعتهاي كامپيوتري ما، ببخشيد شما جوانها) باشد كه زه آب به مركز آن هدايت مي شود.

آب بازيافتي:

حوضچه جمع آوري آب بازيافتي حوضچه جمع آوري آب بازيافتي

آبي كه به كمپوست فرستاده مي‌شود به فرم آزاد است و آبي كه از كمپوست خارج مي‌شود، حاوي محتويات كمپوست است. آب بازيافتي حاوي نيتروژن و جمعيت‌هايي از ميكروارگانيسم‌هاي ويژه مي‌باشد كه در فرآيند كمپوست‌سازي نقش بسيار مهمي ايفا مي‌نمايند. به اين دليل استفاده از آب بازيافتي به طور قابل ملاحظه‌اي فرآيند كمپوست‌سازي را در مقايسه با استفاده از آب تازه بهبود مي‌بخشد.
علاوه بر پارامترهاي مذكور در مورد كيفيت آب، غلظت نيتروژن و مقدار ميكروارگانيسم‌ها، pH يا معيار اسيديته آن نيز بايستي يادآوري شود. آب بازيافتي خوب بايستي واكنش قليايي داشته باشد. نكته اينجاست كه يك لايه مومي در سطح كلش تازه وجود دارد كه آب را دفع مي‌كند. وقتي كه واكنش آب قليايي است، اين لايه مومي حل مي‌شود و كلش به خوبي رطوبت را جذب مي‌كند. اين كار در زمان تهيه كمپوست و اضافه كردن كود مرغ، خيس خوردن كلش را تسهيل مي‌كند.

در تهيه آب بازيافتي به نكات ذيل بايستي توجه ‌شود

آب بازيافتي علاوه بر نيتروژن، داراي گروههاي ويژه‌اي از ميكروارگانيسم‌ها است. معمولاً بعد از چند بار كمپوست‌سازي مقدار كافي از آنها در آب بازيافتي وجود دارد. در اولين كمپوست‌سازي بايستي مقداري كود مرغ در آب بازيافتي حل شود تا به تكثير اين ارگانيسم‌ها كمك كند. به اين دليل استفاده از تمام آب بازيافتي بدون گذاشتن باقيمانده، مطلوب نيست. آب بازيافتي، به منظور حفظ شرايط مطلوب و جلوگيري از فرآيندهاي بي‌هوازي در آن، بايستي هوادهي شود. بوي نامطبوع و pH پايين از علائم تخمير بي‌هوازي مي‌باشد. انتخاب روش هوادهي، مدت و شدت آن در هر زماني بسته به امكانات موجود در واحد توليدي فرق مي‌كند. آب بازيافتي خوب داراي رنگ قهوه‌اي و نسبتاً شفاف است و كمي بوي آمونياك مي‌دهد.

لبه‌هاي مخازن آب بازيافتي بايستي حدود نيم متر بالاتر از سطح زمين قرار گيرد تا روان آب باران به داخل آنها سرازير نگردد.
حجم مخزن در زمان طراحي و ساخت بايستي محاسبه شود. براي خيس كردن توده كاه در زمان تهيه كمپوست مقدار كافي از آب بازيافتي بايستي وجود داشه باشد.
بايستي به مقدار كافي آب بازيافتي در مخزن باقي بماند تا از جمعيت ميكروارگانيسم‌هاي مفيد حمايت نمايند. براساس محاسبات،هر تن كمپوست به ۴ متر مكعب آب نياز دارد. معمولاً اين مقدار براي خيس كردن كاه و مقدار مورد نياز براي باقيماندن در مخزن كفايت مي‌كند.

علاوه بر پارامترهاي مذكور در مورد كيفيت آب بازيافتي، غلظت نيتروژن و مقدار ميكروارگانيسم‌ها، pH يا معيار اسيديته آن نيز بايستي يادآوري شود. آب بازيافتي خوب بايستي واكنش قليايي داشته باشد. نكته اينجاست كه يك لايه مومي در سطح كلش تازه وجود دارد كه آب را دفع مي‌كند. وقتي كه واكنش آب قليايي است، اين لايه مومي بهتر حل مي‌شود و كلش به خوبي رطوبت را جذب نمايد.

هرچه زمان خيس كردن كلش بيشتر مي شود، رنگش تيره تر مي گردد.

استفاده از بونكر و تونل پاستوريزاسيون نيمه‌ پر

استفاده از بونكر و تونل پاستوريزاسيون نيمه‌ پر

استفاده از بونكر با نصف ظرفيت

“شتر خالي بار هم راه مي رود”

اين اصطلاحي است كه در زبان فارسي مرسوم است. يعني لازم نيست حتما با ظرفيت كامل كار كرد. يعني در سالني با ظرفيت ۲۰ تن مي شود ۱۰ تن كمپوست ريخت. به جز كاهش صرفه اقتصادي استفاده از ظرفيت سالن، مشكل خاص ديگري پيش نمي آيد. آيا در استفاده از بونكر و تونل پاستوريزه هم همين موضوع مصداق دارد؟ يعني مي توان با بونكري كه نصف ظرفيت آن تكميل شده است، كمپوست خوبي تهيه كرد؟ آيا مي توان با تونل نيمه پر هم مثل تونل پر، كمپوست را به خوبي فراوري كرد؟ وقتي كمپوست سازي مشتري كافي ندارد، مجبور است با بونكر و تونل نيمه پر كار كند. مثلا به جاي ۴۰ تن كمپوست، ۲۰ تن توليد نمايد. و يا به جاي ۸۰ تن با ۵۰ تن كار كند. در اين حالت آيا مي توان با همان تنظيمات قبلي از نظر هوادهي كار كرد؟ يا بايد تمهيداتي انديشيد؟

مقدار كمپوست در هر بونكر بستگي به مساحت بونكر دارد. در هر متر مربع بونكر حدود ۱۳۰۰ تا ۱۷۰۰ كيلوگرم كمپوست مي توان قرار داد. عرض و طول بونكر را طوري طراحي مي كنند كه كمپوست داخل آن در انتهاي فاز۱ بتواتد ظرفيت يك، دو و يا سه تونل پاستوريزه را به طور كامل، تكميل نمايد. ابعاد تونل پاستوريزاسيون نيز بايد طوري طراحي شود كه براي يك، دو،سه ،…..سالن كشت استاندارد، كمپوست فاز ۲ تحويل دهد. فرض كنيد ابعاد تونل پاستوريزاسيون ۳ ×۲۵×۴ متر است. اگر اين تونل تا ارتفاع ۲/۲ تا ۲/۳ متري از كمپوست پر شود، در انتهاي فاز ۲ حدود ۱۸۰ متر مكعب كمپوست تحويل خواهيد داد (ارتفاع كمپوست در طي سه تا ۵ روز دوره پاستوريزاسيون و شيرين سازي، كاهش پيدا مي كند). وزن هر متر مكعب كمپوست آماده مايه زني با رطوبت ۶۷%، حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ كيلوگرم است. با اين مقدار كمپوست مي توان چهار سالن استاندارد ۲۳ تا ۲۵ تني (۲۰ × ۶ در پنج طبقه) را پر نمود.

آيا مي توان با تونل پاستوريزاسيون نيمه پر كمپوست خوبي فراوري كرد؟

ارتفاع كمپوست در تونل پاستوريزاسيون در شرايط استاندارد نبايد از ۲ متر كمتر و از ۲/۵ متر بيشتر باشد. با هر ارتفاعي كه تونل پاستوريزاسيون را پر مي كنيد، بايد در در همه جاي آن فشردگي و ارتفاع كمپوست يكسان باشد. در غير اينصورت سرعت جريان هوا در قسمتهاي متراكم تر و با ارتفاع بيشتر، نسبت به قسمتهاي ديگر كمتر خواهد شد و در چنين شرايطي كمپوستي يكنواخت از نظر كبفيت نخواهيم داشت. در ضمن، حتما بايد فاصله سطح كمپوست تا سقف تونل ۷۰ و يا بيش از ۷۰ سانتي متر باشد. اين فضا براي سيركولاسيون هواي داخل تونل و همگن سازي دماي كمپوست لازم است. اگر بنا به دلايلي ارتفاع كمپوست در تونل كمتر از ۲ متر باشد، بايد ميزان ورود هواي تازه به تونل و مقدار هواي سيركوله را كمتر كنيم. اگر مقدار هواي تازه كمتر نشود، رطوبت كمپوست، بيش از حد نرمال از دست خواهد رفت. در حالت نرمال در طي فرايند پاستوريزاسيون و شيرين سازي حدود ۸% رطوبت كمپوست را از دست مي دهيم. يعني از ۷۵% به ۶۷% مي رسيم. اگر ميزان رطوبت و ارتفاع كمپوست در تونل از حد استاندارد خارج شود، دستورالعمل هاي ارائه شده جواب نخواهد داد و بايد تغييراتي در آنها اعمال كرد. اينكه اين تغييرات چقدر بايد باشد، بايستي با آزمون و خطا و اجراي طرح هاي آزمايشي و تجربه مقدارشان را بدست آورد. اين كار وقت گير و هزينه بر است. بنابراين بهتر است شرايط استاندارد، شرايطي كه محققان در طي ساليان متمادي با اجراي طرحهاي آزمايشي، مقدار بهينه آنها را بدست آورده‌اند، را رعايت كنيم تا كيفيت كمپوست توليد شده در سري هاي مختلف دچار نوسان نشود.

آيا مي توان با بونكر نيمه پر كمپوست خوبي فراوري كرد؟

در كف بونكر سيستم اسپيگوت تعبيه شده است، بطوريكه هوا با فشار زياد از اين لوله ها خارج شده و كمپوست را تهويه مي نمايند. در بونكر اول و دوم ارتفاع كمپوست مي تواند تا چهار متر هم برسد. در حاليكه دامنه ارتفاع كمپوست در بونكر نسبت به ارتفاع آن در تونل پاستوريزاسيون، از حساسيت كمتري برخوردار است، اما محاسبات و استنباط من اين است كه بونكر نيز بايد به صورت همگن پر شود. يعني استفاده از آن به صورت نيمه پر، (قسمتي از آن كاملا خالي باشد) به صلاح نيست. به شكل بالاكه بونكر نيمه پر را نشان مي دهد توجه كنيد.

درست است كه فشار هوا در كلكتور زياد است، اما اين بدان مفهوم نيست كه مقدار خروجي هوا از منافذي كه ۳ تا ۴ متر كمپوست روي آنها قرار گرفته است، با مقدار خروجي هوا از منافدي كه هيچ كمپوستي روي آنها نيست، برابر مي باشد. البته تعدادي از همكاران ممكن است با من همراهي نكنند و اعتقاد داشته باشند كه با خالي بودن قسمتي از بونكر، سهم قسمتهاي پر از نظر هوادهي كاهش پيدا نمي كند. بنده با بحث هايي كه با دوستانم داشتم، قانع نشدم. به نظر من در روزهاي اول كمپوست سازي، ممكن است اين كاهش فسار قابل ملاحظه نباشد، ولي با پيشرفت كار و نرم شدن كمپوست، سهم هواي خروجي از منافذي كه يالاي انها به ارتفاع سه متر كمپوست قرار گرفته است، كمتر خواهد شد. چون تعدادي از منافذ آزادند و هوا راحت تر از آنها خارج مي شود.

بنابراين توصيه مي كنم كمپوست را در بونكر مثل پركردن تونل، يكنواخت پر كنيد و هيچ جاي انرا خالي نگذاريد. بونكر تغييرات ارتفاع كمپوست را تا حدي كه گرماي توليدي اش خيلي كم نشود و بتواند به ۸۰ درجه سانتيگراد برسد،مي تواند تحمل كند. البته با كاهش ارتفاع كمپوست در بونكر، بايد سيكل روشن و خاموش بودن فن سانتريفيژ تغيير كند بطوريكه زمان روشن بودن آن كمتر شود تا ضمن رساندن اكسيژن كافي به كمپوست، مانع از سرد شدن بيمورد ان شويم. يكبار ديگر جدول مشخصات يك بونكر كوچك را كه براي واحدهاي ۲۲۰ تن قارچ در سال مناسب است مي گذارم. مقدار حداقل و مقدار نرمال كمپوست در اين بونكر ارائه شده است. با يك تناسب ساده مي توانيد اين مقادير را براي بونكرهاي خودتان محاسبه نماييد. اين جدول از منابع علمي معتبر اقتباس شده است. اگر خالي بودن قسمتي از سطح بونكر مشكلي ايجاد نمي كرد، آوردن حداقل كمپوست در بونكر مفهومي پيدا نمي كرد.

خواص قارچ گانودرما

خواص قارچ گانودرما

خواص گانودرما

قارچ گانودرما كه به پادشاه گياهان دارويي معروف است، بيشتر از دو هزار سال است كه در طب شرقي به عنوان دارو شناخته مي‌شود و ثروتمندان در دوران باستان از اين قارچ شگفت‌انگيز به اميد به دست آوردن جاودانگي و آرامش استفاده مي كردند. خواص بسيار زيادي براي قارچ گانودرما در منابع مختلف و فضاي مجازي ذكر شده است؛ با اين حال مطالعات علمي در مورد اثرات اين قارچ بر روي انسان محدود است و خواص گفته شده بيشتر جنبه‌ي تجربي دارد و يا براي بازارگرمي و فروش بيشتر محصولاتشان آورده شده است.

توصيه مي‌شود قبل از استفاده از قارچ گانودرما، با پزشك مشورت كنيد.

تاريخچه گانودرما

تاريخچه گانودرما

تاريخچه گانودرما

گانودرما لوسيديوم يك قارچ سخت و چوبي است كه بطور طبيعي روي درختان افتاده و درختاني مانند آلو، بلوط و ديگر درختان رشد مي كند. گانودرما يك قارچ با اصالت شرقي است و در كشورهاي مختلف نامهاي متفاوتي دارد. به عنوان مثال اين قارچ در ژاپن به عنوان ريشي ، در چين لينگزي و در كره با نام يونگژي شناخته مي‌شود.

گانودرما بيش از ۲۰۰۰ سال به عنوان يك قارچ دارويي شناخته شده است ، و اثرات قدرتمند آن در نسخه هاي باستاني ثبت شده است. خواص اين قارچ دارويي در قديمي ترين كتاب داروسازي چيني ، ” Shen Nong’s Herbal Classic ” ثبت شده است. گانودرما به عنوان نمادي از سعادت و صلح براي ملت و ماندگاري براي امپراطور ديده مي شد. تصاوير گانودرما در نقاشي‌هاي مذهبي ، حكاكي‌ها، مبلمان و حتي لوازم جانبي زنان ظاهر مي شدند. در كتاب Ben Cao Gang Mu توسط لي شين ژن كه اولين كتاب داروسازي مدرن در چين به حساب مي آيد (۱۵۹۰ ميلادي) به قارچ گانودرما خواص درماني مانند اثرات تقويت بدن ، تقويت انرژي حياتي ، تقويت عملكرد قلبي ، افزايش حافظه و اثرات ضد پيري نسبت داده شد.

در زمان سلطنت امپراتور هان وو دي در حدود ۲۱۰۰ سال پيش ، گانودرما در قسمت‌هاي زيادي از كاخ رشد يافت. مقامات اين مناظر غيرمعمول را به شايستگي ها و فضايل امپراطور نسبت مي دادند. گفته مي‌شد كه وي بهشت و زمين را لمس كرده است تا رشد گانودرما را در محوطه كاخ به همراه آورد. اگر امپراتور خردمند و مهربان مي‌بود ، بهشت نيز نشانه‌هاي فرخنده نشان مي داد. بنابراين ، اگر گانودرما در كاخ يافت مي شد‌، به اين معني بود كه امپراتور از يكپارچگي بيشتري برخوردار است و اين باعث ايجاد آرامش و رفاه مي شود. در نتيجه ، اين گياه به عنوان يك گياه فرخنده شناخته شده بود و طبقه حاكم به آن خواص فرا طبيعي نسبت ميدادند. پس از حكمراني امپراتور هان وو دي ، تائوئيسم افسانه گانودرما را تجديد كرد. تائوئيسم بيشتر روي زندگي متمركز بود و جاودانگي را تبليغ مي كرد. تائوئيست معتقد بود كه با تمرين و مصرف مكرر اين قارچ، فرد به جاودانگي مي رسد.

گانودرما وحشي به ندرت يافت مي‌شود و در گذشته كه كشت آن ممكن نبود ، فقط اشراف توانايي خريداري آن را داشتند. در اوايل دهه ۱۹۷۰ ، محققان ژاپني روشي را براي كشت اين قارچ كشف كردند و امروزه كشت قارچ گانودرما به راحتي امكان پذير شده است و در بسياري از نقاط دنيا كشت مي‌شود. گانودرما همچنان در آسيا به عنوان يك داروي سنتي رايج شناخته مي شود و استفاده از آنها در سراسر جهان رو به افزايش است.