قارچ خوراكي

آموزش و مشاوره پرورش قارچ

دوشنبه ۲۴ شهریور ۰۴

خواص قارچ براي پوست

 

 

خواص قارچ براي پوست :

قارچ هاي خوراكي منبع خوبي از فيبر و اسيدهاي چرب اشباع نشده هستند، اما داراي كالري پاييني مي باشند و اين ممكن است كه عجيب به نظر برسد، اما قارچ ها مي توانند براي پوست هم مفيد باشند. قارچ ها حاوي ويتامين د ، سلنيوم و آنتي اكسيدان هايي هستند كه از پوستتان محافظت مي كنند ، قارچ در حال حاضر در كرم هاي موضعي و سرم ها نيز كاربرد دارد..

قارچ ها براي طعم بي نظير و مزايايي كه براي سلامتي دارند، بسيار محبوب مي باشند و سرشار از مواد مغذي هستند ؛قارچ هاي خوراكي ارزش غذايي خوبي دارند قارچ يكي از سبزيهايي است كه به تقويت سيستم ايمني بدن كمك مي كند اما راه استفاده از اين خواص تنها انتخاب صحيح قارچ است كه پيشنهاد مي شود براي خريد قارچ بايد محتاط باشيد و آن را از فروشگاه هاي معتبر تهيه كنيد..

هيدراته نگهداشتن پوست

اسيد هيالورونيك، بعنوان يك مرطوب كننده داخلي بدن محسوب مي شود، زيرا پوست را پر و سفت مي كند. اين ماده، چين وچروك ها و خطوط پيري را كاهش مي دهد. قارچ، حاوي پلي ساكاريد است، كه در آبرساني و پركرد در غالب خواص قارچ اشاره شده است با مصرف قارچ، پوست، موثر است و پوست نرم و انعطاف پذير مي شود..

كمك به درمان آكنه با قارچ

بعضي از قارچ ها، اسيدكجيك دارند و يك روشن كننده طبيعي براي پوست است. اين اسيد، توليد ملانين بر سطح پوست را كاهش مي دهد. سلول هاي جديد پوست را كه بعد از لايه برداري سلول هاي مرده تشكيل شده اند، روشن مي كند.

اين ماده، جايگزين عالي اي براي روشن كننده هاي شيميايي سمي مانند هيدروكينين كه خطر ايجاد سرطان را دارد، است.

قارچ داراي خواص ضد پيري است

قارچ، داراي خواص ضدپيري است. اسيدكوجيك، در كرم ها و لوسيون ها و سرم ها به عنوان درماني براي علائم پيري مانند لكه هاي كبد، لكه هاي پيري، تغيير رنگ و رنگ پوست نامناسب ناشي از آسيب نوري،استفاده مي شود.

قارچ، دفاع طبيعي بدن را افزايش مي دهد و با سالم كردن آن، ظاهر پوست را بهبود مي بخشد.

قارچ براي درمان اختلالات پوستي

به دليل التهاب و فعاليت زياد راديكال آزاد، اختلالات پوستي به وجود مي آيند. قارچ، حاوي آنتي اكسيدان و تركيبات داراي خواص ضدالتهابي است. استفاده موضعي از اين تركيبات طبيعي، درمان را سرعت مي بخشد و با التهاب مبارزه مي كند عصاره استخراج شده از قارچ، معمولا در محصولات پوست و براي درمان مشكلات پوستي مانند آكنه استفاده مي شود.

 

مزيت‌هاي توليد قارچ صدفي نسبت به قارچ دكمه‌اي

 

مزيت‌هاي توليد قارچ صدفي نسبت به قارچ دكمه‌اي

 

اگرچه امروزه هنوز قارچ‌ خوراكي دكمه‌اي سفيد از نظر ميزان توليد در دنيا پيشگام مي‌باشد، امّا بر ميزان توليد قارچ‌‌ها‌ي ديگر از جمله شي‌تاكه و صدفي روز به روز افزوده مي‌شود. قارچ خوراكي جنس Pleurotus بيشتر به عنوان يك قارچ تجزيه كننده پسماندهاي ليگنوسلولزي شناخته مي شود و ميزان توليد محصول و كيفيت آن بسيار رضايتبخش است. اين خصوصيات باعث افزايش تمايل توليد كنندگان به پرورش اين قارچ خوراكي و استفاده از پسماند ارزان قيمت و سهل الوصول براي توليد تجاري اين محصول نموده است. ميزان توليد قارچ صدفي از سال ۱۹۸۶ كه ۷.۷% بوده است، در سال ۱۹۹۷ به ۱۴% رسيده است كه حدود ۸۲% رشد داشته است. براي اين افزايش رشد دلايل متعددي مي‌توان ذكر كرد.

۱. قدرت ساپروفيتي بالا: قارچ صدفي توانايي رشد روي مواد حاوي سلولز، همي‌سلولز و ليگنوسلولز را دارا مي‌باشد. لذا بر روي كاه غلات (گندم، جو، ارزن، برنج و…) براده چوب، روزنامه، بوته‌‌ها‌ي نخود پس از برداشت، بقاياي چغندر قند، مواد زائد پسته، ساقه شمشاد و درختان ديگر قابل پرورش است. در صورتيكه قارچ دكمه‌اي به علت حساسيت بالا و قدرت ساپروفيتي كمتر و نياز به مواد پروتئيني و غير پروتئيني متفاوت در بستر كشت جهت رشد، با محدوديت بيشتري روبرو خواهد بود. چنانچه يكي از مواد مورد نياز در بستر كشت قارچ دكمه‌اي وجود نداشته باشد، يا كمپوست به هر دليلي به صورت بهينه تهيه نشده باشد، قدرت رقابت با ساير ميكروارگانيسم‌‌ها‌ را نخواهد داشت و در بستر كشت، خود بخود ضعيف خواهد شد و از دور رقابت خارج مي‌گردد.

در منطقه مديترانه، كشت قارچ خوراكي صدفي (Pleurotus sp) تقريباً گسترش يافته است و در حدود ۲۰-۱۰% از توليد كل قارچ منطقه را شامل مي‌شود. بقيه توليد كل به قارچ‌هاي خوراكي ديگر ازجمله قارچ خوراكي دكمه‌اي اختصاص دارد. پرورش قارچ خوراكي صدفي در فرانسه و ايتاليا از محبوبيت بيشتري برخوردار است. اين علاقه‌مندي احتمالاً به دليل رشد اين قارچ‌ها به صورت خود رو در محيط‌هاي طبيعي است. اين مسئله باعث شده تا در بين مردم اين كشورها به گونه‌هاي محبوبي براي جمع آوري از طبيعت تبديل شوند. در مقابل، پرورش قارچ خوراكي در كشورهايي مانند يونان هنوز در مراحل ابتدايي است و توليد در اين كشورها در سطح پاييني قرار دارد.

با اين وجود، روند افزايش قابل توجه توليد قارچ خوراكي صدفي در آينده نويد توليد آسان‌تر و بدون مشكل اين محصول كشاورزي سازگار با محيط زيست را مي‌دهد. سيستم كشت سازگار با محيط زيست به بهره برداري و افزايش ارزش مواد زائد كشاورزي (كه اغلب در خاك مدفون شده و يا سوزانده مي‌شوند)، كه برخي از آن‌ها براي اكوسيستم خطرناك هستند، تعريف شده است. به علاوه، در پرورش قارچ خوراكي صدفي نياز به ورودي نسبتاً كمي از انرژي (به خصوص اگر پسماند كشاورزي مورد استفاده با توجه به شرايط اقليمي منطقه انتخاب شود) و نيروي انساني مي‌باشد.

۲. تحمل طيف دمايي بيشتر: گونه‌‌ها‌ي مختلف قارچ صدفي قابليت رشد در دما‌ها‌ي گوناگون را دارا مي‌باشند. چنانچه تغييرات دمايي در حين پرورش ايجاد شود، قارچ صدفي اين تغييرات را تحمل خواهد كرد. اگر دما از حد ايده‌آل پايين‌تر بيايد، رشد قارچ ابتدا كُند و سپس متوقف مي‌شود. پس از فراهم شدن دماي مناسب، رشد قارچ از سر گرفته مي‌شود و خسارتي به كمپوست وارد نخواهد شد. بنابراين مقاومت قارچ صدفي به گرما نسبت به قارچ دكمه‌اي به مراتب بيشتر مي‌باشد.

۳. عدم نياز به فرآيند كمپوست‌سازي و تونل پاستوريزاسيون: در توليد قارچ دكمه‌اي، تهيه كمپوست در مكان‌هايي سرپوشيده و مجهز انجام مي‌شود و نزديك به ۲۰ روز طول مي‌كشد و بعد از آن كمپوست به درون تونل‌هاي پاستوريزاسيون منتقل مي‌شود. فرآيند پاستوريزاسيون و شيرين‌سازي در درون اين تونل‌ها حدود تقريباً ۱۰ روز به طول مي‌انجامد. بنابراين پس از حدود ۳۰ روز كمپوست آماده بذرزني است. در حاليكه در قارچ صدفي بستر كشت توسط بخار آب يا آب جوش به مدت ۶۰-۴۵ دقيقه ضدعفوني مي‌گردد و پس از تنظيم نمودن دما و رطوبت، بستر آماده بذرزني مي‌شود. به عبارت ديگر تهيه بستر كشت در قارچ دكمه‌اي نزديك به يك ماه طول مي‌كشد، در حاليكه در قارچ صدفي به كمتر از يك روز كاهش مي‌يابد و در نتيجه به تجهيزات، مكان و زمان كمتري جهت توليد قارچ صدفي نياز مي‌باشد.

۴. امكان توليد دائمي محصول درون يك سالن: به دليل تفاوت ناچيز در شرايط رشد رويشي و زايشي قارچ صدفي، امكان انجام هر دو عمل درون يك سالن ميسر است و به همين دليل مي‌توان كمپوست‌هاي محصول داده را با كمپوست‌هاي تازه جايگزين نمود ودر نتيجه كشت متناوب دائمي در درون يك سالن انجام داد. در صورتي كه در پرورش قارچ دكمه‌اي، به دليل تفاوت زياد شرايط محيطي در مرحله زايشي و مرحله رويشي، امكان انجام توأم هر دو عمل در يك سالن وجود ندارد.

۵. امكان استفاده از بقاياي كمپوست به عنوان خوراك دام: چون در بستر قارچ صدفي فقط از كاه و كلش غلات و ضايعات كشاورزي حاوي سلولز و ليگنوسلولز استفاده مي‌شود، بقاياي كمپوست بعد از برداشت محصول يك غذاي كامل و غني از پروتئين و املاح فراوان جهت خوراك دام مي‌باشد و همچنين ليگنوسلولز درون ساقه غلات كه در روده دام‌ها غير قابل هضم است، در طي دوره رشد قارچ بر روي آن شكسته مي‌شود و در درون روده دام‌ها قابل هضم مي‌گردد. همچنين بقاياي كمپوست علاوه بر مصرف دام جهت پرورش گياهان و گل‌هاي زينتي، آپارتماني و صيفي‌جات كاملاً مناسب مي‌باشد.

۶. مقاومت به آفات و بيماري‌ها: آفات و بيماري‌هايي كه قارچ صدفي را آلوده مي‌كنند، بسيار كمتر از آنهايي است كه به قارچ دكمه‌اي حمله مي كنند. به عنوان مثال در قارچ دكمه‌اي نماتُدها زيان آورند، امّا قارچ صدفي دشمن نماتُدها است. همه گونه‌هاي قارچ صدفي با توكسين‌هايي كه ترشح مي‌كنند، نماتدها را فلج نموده و مي‌كشند.

 

پيشگيري از انتقال بيماري مايكوگون

پيشگيري از انتقال بيماري مايكوگون

 

كنترل قارچ مايگون

بهترين راه براي مواجه نشدن با يك بيماري، پيشگيري از ورود آن بيماري است.هزينه پيشگيري كمتر از درمان است، البته اگر درماني وجود داشته باشد. كنترل يعني كاهش جمعيت عامل بيماري به حدي كه خسارت اقتصادي فابل توجهي نرساند. راه هاي كنترل بيماري به قرار ذيل مي باشد.

  • خاك پوششي را در محيطي مسقف و درب بسته ذخيره كنيد. اجازه ندهيد اسپورهاي اين قارچ روي خاك پوششي بنشيند.
  • قبل از تخليه سالنها، آنرا cookout نماييد. يعني درجه حرارت آنها را با استفاده از ديگ بخار به حدود ۸۰ درجه سانتيگراد رسانده و به مدت ۱۲ ساعت در اين درجه نگهداريد.
  • قبل از تخليه سالنها،روي كمپوست‌ها آب بپاشيم تا در موقع تخليه اسپورها به راحتي در محيط مزرعه پخش نشوند.
  • هرگز اجازه ندهيد تكه هاي كمپوست، ضايعات قارچ و اثري از خاك پوششي در اطراف سالنها ديده شود.
  • كمپوست تخليه شده و ضايعات قارچ را به فاصله اي دور (حداقل يك كيلومتر) منتقل كنيد و روي آنها را با آهك بپوشانيد.
  • هيچوقت وسايل و ادوات يك سالن را به سالن ديگر نبريد، مگر اينكه آنها را ضدعفوني كرده باشيد. روش ضدعفوني را انشالله در آينده خواهم گفت.
  • قارچ چين‌ها از پوشيدن كلاه، دستكش يكبار مصرف و ماسك دريغ نكنند. براي هرسالن از لباس مخصوص همان سالن استفاده كنند. يكي از منابع پخش آلودگي از يك سالن به سالن ديگر، قارچ چين‌ها و مدير توليد مي باشند. در هر بار خروج از يك سالن و ورود به يك سالن كف كفشهاي خود را ضدعفوني كنند.

براي جلوگيري از گسترش بيماري فردي كارآزموده هر روز قبل از اينكه قارچ چين ها شروع به كار كنند، بسترهاي كشت را چك كند، به محض ديدن قارچ آلوده به مايكوگون، نيم بطري هاي نوشابه هاي پلاستيكي را كه مقداري نمك در آن ريخته است، به صورت معكوس روي قارچ آلوده قرار دهد (تصوير پايين). لازم است قطر بطري كمي بيشتر از فطر فارچ باشد . نيم بطري را آنقدر به پايين فشار دهيد تا لبه هاي پايين آن به كمپوست برسد. اين عمل مانع از حركت اندامهاي تكثيري قارچ به قارچهاي مجاور خواهد شد. قبل از آبياري بايستي قارچهاي آلوده جمع شده باشند چون يكي از راههاي گسترش مايكوگون به قارچهاي ديگر، آبياري بستر كشت مي باشد. قارچهاي آلوده را به هيچ وجه با دست لمس نكنيد. به قارچ چين ها آموزش دهيد قارچهاي آلوده را لكس نكنند و اگر قارچ آلوده تيمار نشده ديدند، چوبكي تميز در كنار آن در خاك فرو كنند تا فرد كارآزموده مسئول ويژه، قارچ آلوده را تيمار كند. قارچ هاي آلوده را پس از جمع آوري در گودالي عميق دور از واحد توليدي دفن كنيد و رويش آهك بپاشيد و يا اتوكلاو كنيد و به بيرون از مزرعه منتقل كنيد.

دوستان در رابطه با كنترل شيميايي اين بيماري سئوال داشتند. از نظر علمي براي قارچ خوراكي كنترل شيميايي هرگز توصيه نمي شود. اما اگر بخواهيد اندامهاي تكثيري قارچ مايكوگون را در خاك پوششي توسط ماده اي شيميايي كنترل كنيد، كار بندازيم تا به حال خوب جواب داده است. اگر خاك پوششي را پاستوريزه كنيد، احتياج به تيمار آن با هيچ سمي نيست. اگر امكان پاستوريزه كردن خاك وجود ندارد، موقعي كه خاك را روي بستر پخش كرديد، به ازاء هر متر مربع از ۴ ليتر محلول كار بيندازيم استفاده كنيد. غلظت مورد استفاده در روي پاكت سم نوشته شده است. چون مقدار ماده موثره سم ممكن است،بسته به شركت توليد كننده آن، فرق كند، من مقدار مشخصي براي آن ذكر نمي كنم. زماني كه قارچ روي بستر كشت است، اصلا نبايد از هيچ سمي استفاده شود. چون سم جذب قارچ مي شود و بقيه‌اش را خودتان مي دانيد.

 

كمپوست

 

كمپوست

قارچها قادر به توليد مواد مورد نياز خود از آب و دي اكسيد كربن نيستند و از مواد آلي تغذيه مي كنند . منبع غذايي مورد استفاده قارچ دكمه اي كمپوست ناميده مي شود و پروسه ي توليد آن را كمپوستينگ مي گويند .

كمپوست محتواي مواد غذايي گوناگون مثل : كربو هيدراتها ، پروتئين و آب است .

تعريف كمپوست به زبان نويسنده : بقاياي مواد آلي حاصل از مواد كشاورزي ، شهري و باغباني تحت تأثير ميكروارگانيزمها در شرايط ويژه (دما – رطوبت – اكسيژن) تبديل به يك ماده هوموس به نام كمپوست مي شود .

حال كه اهميت كمپوست در توليد و پرورش قارچ خوراكي مشخص گرديد مختصري در مورد انواع كمپوست در تقسيم بندي هاي توليدي و روش هاي متداول ساخت آن صحبت مي كنيم .

انواع كمپوست هاي قارچ دكمه اي

۱ – كود طبيعي ( ضايعات اصطبل اسب و چهارپايان)

۲- كود مصنوعي ( منبع كربوهيدرات + منبع نيتروژن )

از آنجائيكه مزيتهاي كود مصنوعي نسبت به طبيعي بالاتر بوده درنتيجه توليد آن در كشورهاي مختلف در دستور كار قرار دارد به روش توليد كود مصنوعي مي پردازيم .

مواد اوليه در توليد كمپوست مصنوعي شامل : افزودني ها + منبع كربوهيدرات + منبع نيتروزن ميباشد .

انتخاب يك ماده به عنوان منبع كربوهيدرات و نيتروژن به عواملي از قبيل فراواني – قابل دسترس بودن و جنبه اقتصادي بستگي دارد كه در مجموع مي توان كلش گندم را به عنوان منبع كربوهيدرات و كود مرغي را به عنوان منبع نيتروژن معرفي نمود .

مي باشد .Caso 4و ۲H2O با فرمول Cypsumمهمترين افزودني سولفات كلسيم يا سنگ گچ يا

مهمترين و ساده ترين فرمول ساخت كمپوست فرمول زير مي باشد .

سنگ گچ + كود مرغي + كلش گندم

Whea Staw Chicken Manure Gypsum

هرچه تنوع استفاده از مواد بيشتر باشد فرمولاسيون پيچيده تر است .

لازم بذكر است جهت غني سازي كمپوست از تركيبات آلي مثل كنجاله ي سويا ، كنجاله ي پنبه دانه ، پودر خون وتركيبات غير آلي مثل اوره و نيترات آمونيوم مي توان استفاده كرد ، ولي اين مواد اعم از آلي و غير آلي جزئ مواد اصلي محسوب نمي شوند .

حال پس از شناخت كمپوست ومواد اوليه آن به طور مختصر به پروسه توليد كمپوست (COMPOSTING) مي پردازيم .

پروسه ي توليد كمپوست مخصوص قارچ خوراكي :

در يك تقسيم بندي كلي اين پروسه را به صورت زير است:

فاز اول: الف) تركيب مواد اوليه ب) تخمير ابتدايي

فاز دوم: الف) پاستوريزاسيون ب)كانديشينينگ

فازيك كمپوستينگ

روشهاي مختلفي در توليد فاز ۱ وجود دارد كه فقط به آن اشاره مي گردد :

۱-Short composting

۲- Long composting

در هر روش ابتدا مواد اوليه توزين وبا فرمولاسيون مشخص با هم تركيب وكاملأ خيس مي گردد .

روشهاي خيس كردن مواد نيز كاملأ در كمپوست سازي هاي مختلف بر اساس استعداد و توانمندي آن واحدها مختلف مي باشد .

پس از خيس كردن مواد اوليه عمليات MIXING يا تركيب مواد اوليه صورت مي گيرد ، نوع و كيفيت اين عمل بسيار مهم بوده و مي توان از آن به عنوان فونداسيون توليد كمپوست نام برد .

اگر بتوان فاز ۱ كمپوست را در يك كلمه خلاصه نمود آن كلمه يكنواختي مي باشد .

عمليات فاز يك در روش طولاني مدت (L0NG) حدوداً ۱۶ تا ۲۰ روز و در روش كوتاه مدت (SHORT ) 10 تا ۱۳ روز طول مي كشد و بعد از آن وارد پرسه ي فاز دو كمپوستينگ مي شويم .

فاز دو كمپوستينگ

در فاز ۲ بر خلاف فاز۱ كه روشها ومتد مختلف و طول دوره ي مختلفي دارد . با پر شدن تونلهاي فاز ۲ آغاز و لزومأ ۶ روز به طول مي انجامد .

اين عمليات كه با پاستوريزاسيون آغاز وبا كاند شينگ خاتمه مي يابد ، به صورت شبانه روزي تحت كنترل بوده و نياز به تونلهاي استاندارد با سيستم كنترلينگ استاندارد دارد .

ورود كمپوست در تونلهاي فاز دو با گاز آمونياك بالا و خروج آن از تونلها كه همراه با تركيب با SPAWN مي باشد فاقد گاز آمونياك و به اصطلاح شيرين مي باشد .

مقدار مصرف SPAWN در شركت ملارد ۱۳ تا ۱۵ ليتر به ازاي يك تن كمپوست فاز دو است .

فيزيك كمپوست در انتهاي فاز يك

۱- رنگ خرمايي تيره

۲- بوي آمونياك شديد

۳- الياف فاقد چسبندگي

۴- آب با فشار از لاي انگشتان مي چكد

شيمي كمپوست در انتهاي فاز يك

۱- نيتروژن ۲- ۷/۱

۲ – رطوبت ۷۲%- ۷۲%

۳- PH ۸-۸٫۵

۴- NH4+آمونيوم ۳% تا ۵% در ماده ي خشك

شرايط لازم براي كمپوست ران يا ريسه دواني استاندارد در سالنهاي پرورش قارچ خوراكي :

۱- انتقال صحيح كمپوست از واحدهاي توليدي به سالنهاي پرورش قارچ

۲- رفتار مناسب با كمپوست در دو هفته كمپوست ران

حمل و نقل صحيح مستلزم رعايت شرايط ذيل مي باشد :

۱- دماي بلوكها در زمستان ۲۵- ۲۳ درجه سانتيگراد

دماي بلوكها در تابستان ۲- ۱۸ درجه سانتيگراد

۲- از تابش مستقيم نور خورشيد به روي بلوكها جلوگيري شود .

۳- در حد امكان تهويه ي مناسب بين بلوكها رعايت واز ماشين مناسب جهت حمل استفاده گردد .

۴- كمپوست در معرض جريان شديد باد وسرماي هوا قرار نگيرد .

۵- انتقال بلوكها از ماشين حمل به داخل سالنها در اسرع وقت صورت گيرد .

شرايط محيطي لازم براي رشد مناسب ميسليوم ( ريسه ) در كمپوست در هفته اول :

۱- دماي كمپوست در هفته ي اول ۲۵-۲۳

۲۳ > تأ خير در رشد ريسه

۲۵ < عدم كنترل دما در هفته ي دوم

۲ – O2 حدود ۵%

۳- Co2 ۵۰۰۰PPm

۴- رطوبت ۹۵%

شرايط محيطي لازم براي رشد مناسب ميسليوم ( ريسه ) در كمپوست در هفته دوم :

۱- دماي كمپوست در هفته دوم ۲۷- ۲۵

۲۵ > تأ خير در رشد ريسه

۳۰- ۲۸ < افزايش رشد بيماري و توقف رشد ريسه

۲- ۱۰ تا ۱۵ % O2

۳- ۱۲۰۰ – ۵۰۰۰ ppm Co2

۴- رطوبت ۹۵ %

 

بذر قارچ

بذر قارچ

اسپان عبارت است از رشد ميسليوم رويشي خالص قارچ خوراكي بر روي دانه هاي غلات و يا هر ماده آلي اي كه بتوان آن را با بستر قارچ مخلوط نمود.

بعد از رشد رويشي ميسليوم قارچ در كمپوست وخاك پوششي، با تغيير شرايط محيطي پيكره زايشي يا ميوه آن Fruiting body ظاهر مي شود. اين ساختمان از دو بخش كلاه و پايه تشكيل شده است. بعد از رشد كامل بمرور كلاه باز شده و تيغه هايي شعاعي به نام گيلز نمايان مي شود. برروي تيغه ها، اسپورهاي سياه رنگ زيادي تشكيل مي شود كه تعداد آنها به چندين ميليون مي رسد. تخمين زده مي شود كه قارچي با انداره ۵/۷ سانتي متري در مدت يك ساعت ۴۰ ميليون اسپور آزاد نمايد. در طبيعت اين اسپورها به آساني رشد نمي كنند كما اينكه اسپورها در كمپوست نيز بدين صورت قادر به رشد نيستند. بنابراين روش ديگري لازم است تا اسپورها بتوانند تبديل به ميسليوم شوند. براي رويش اسپور و تبديل آن به ميسليوم در آزمايشگاه ، از محيط كشت مخصوص و شرايط كاملا استريل استفاده مي شود. در نتيجه رشد اسپور رشته هاي نخي شكل و منشعبي را بنام ميسليوم ايجاد مي شود. براي تكثير ميسليوم معمولا از دانه غلات مانند جوي دوسر، ارزن، سورگوم و گندم استفاده مي شود ولي در بعضي از كشور ها با توجه به مواد آلي موجود ارزان و قابل دسترس نيز بسته به نوع قارچ جهت رشد و تكثير ميسليوم از موادي مانند خاك اره، پوشال، تفاله چاي، پوست دانه قهوه استفاده مي كنند. تركيبي از مواد معدني نظير پرليت و سبوس گندم نيز در بعضي از موارد براي اين منظور بكار گرفته مي شود. رشته هاي نخي شكل ميسليوم همچون كلافي بر روي دانه ها و ديگر مواد تنيده مي شود. اين مجموعه را اسپان مي گويند. بنابراين بكار بردن واژه بذر در مورد قارچ هاي خوراكي اصطلاح درستي نيست زيرا بذر دانه اي است داراي جنين، كه از رويش آن يك گياه بوجود مي آيد در حاليكه اسپان عبارت است از توده اي از ميسليوم قارچ كه بر روي ماده غذايي رشد كرده باشد. تهيه اسپان يك حرفه كاملا تخصصي و علمي است و اغلب توسط كمپاني هاي مخصوص انجام مي شود.

تاريخچه تهيه اسپان

تاريخچه دست يافتن به اسپان جالب است. تا قبل از شروع قرن بيستم پرورش دهندگان قارچ خوراكي از كود اسبي براي تهيه اسپان استفاده مي كردند. بديهي است كه در چنين حالتي اسپان بدست آمده نمي توانست عاري از بيماري و آفات باشد. مرحله بعد تهيه اسپان ورآمده Flake spawn بود. انجام اين عمل مشابه تهيه خميري است كه عمل تخمير بر روي آن انجام شده و مايه خمير از روز قبل به خمير تازه اضافه مي شد. نحوه عمل بدين صورت است كه از ميسليومي كه در داخل كمپوست يا كود قديمي رشد كرده بود به كمپوست جديد اضافه مي كردند. اين روش بيشتر در اروپا مخصوصا انگلستان متداول بود. مدتي بعد از اينكه برادران ليمبرت Lambert از كشور بلژيك به امريكا مهاجرت كردند اين روش به اسپان آجري يا خشتي تبديل گرديد. بدين صورت كه كود اسب را بعد از مرطوب كردن به صورت قالب هايي شبيه به آجر درآورده مقداري ميسليوم قارچ به آن اضافه و بعد از رشد ميسليوم آنرا مورد استفاده قرار مي دادند.

به هرحال تهيه اسپان از كود، مخصوصا كود اسب، ادامه داشت تا اينكه با پيشرفت علم بيولوژي ، در انستيتو پاستور فرانسه و سپس امريكا دانشمندان موفق به رويش اسپور در محيط استريل، كشت خالص ميسليوم و توليد اسپان شدند. ليكن نظريات آنها در سطح جامعه منتشر نشد تا زماني كه دوگار Duggar در سال ۱۹۰۵ مطالعات خود براي تهيه اسپان خالص قارچ از بافت قارچ را منتشر كرد.مراحل تهيه اسپان خالص بدين صورت بود كه ابتدا محيط كشت را استريل كرده وسپس قطعه اي از قارچ را برروي آن قرار داده تا رشد كند. از رويش بافت ميسليوم خالص بدست مي آمد. سپس ميسليوم را به شيشه هاي حاوي كود اسبي كه قبلا استريل شده بود منتقل مي كردند. مرحله بعدي استفاده از برگ و ساقه تنباكو بجاي كود اسب بود. درسال۱۹۳۰ دكتر جيمز سيندن Dr James Sinden روش جديدي براي تهيه اسپان بكار گرفت. او از دانه غلات استريل شده براي رشد ميسليوم خالص استفاده كرد و تحولي در تكنيك توليد اسپان قارچ بوجود آورد كه تا اكنون نيز ادامه دارد.

مراحل توليد اسپان

۱- پختن دانه گندم

۲- آبكش نمودن

۳- مخلوط كردن با كربنات كلسيم و سولفات كلسيم

۴- پر كردن آنها دركيسه يا شيشه

۵- استريل كردن

۶- تلقيح

۷- (اينكوبيشن) گرمخانه گذاري

۸- ( نگهداري در سردخانه با دماي ۱-۳ درجه سانتي گراد)

خصوصيات اسپان

اسپان سالم ، تازه و آماده كشت داراي خصوصيات زير مي باشد:

رنگ: سفيد يكدست ، بوي مطبوع قارچ تازه ، تمام سطح داراي پوشش مناسب ميسليوم ، بدون آلودگي باكتريايي ( مانند لزج شدن و بوي ترشيدگي ) رشد كپك ها مانند آسپارجليوس ، ترايكودرما و پنيسليوم و تغيير رنگ سفيد اسپان به رنگ هايي اغلب سبز، سياه يا رزد مايل به سبز مي شود.

 

پودر قارچ صدفي

پودر قارچ صدفي

قارچ‌هاي صدفي شامل تركيبات متعددي از جمله آب، پروتئين، مواد معدني، چربي، قند ويتامين و ريزمغذي وجود دارد. قارچ‌هاي صدفي منبع پروتئين مناسب براي انسان هستند. بيش از 9 نوع اسيد آمينه ضروري كه در تشكيل پروتئين­ها نقش داشته و مورد نياز بدن انسان هستند، در آن وجود دارد. مقدار پروتئين قارچ صدفي 15 تا 35 درصد وزن خشك آن است (ميزان پروتئين در كلاهك قارچ بيشتر از پايه آن است) كه قابليت هضم پروتئين آن تا 80% است.

ميزان و نحوه مصرف:

ميزان مصرف بسته به هدف بين 5 تا ده گرم در روز است. نحوه مصرف به سليقه فرد بستگي داشته و آسان ترين راه توصيه مي شود. مي توان اين پودر را به هر چيزي اعم از انواع غذا ها تا سوپ يا سس و چاي اضافه و مصرف كرد. براي مثال ميتوانيد مقدار لازم مصرف را به همراه غذاهاي مورد مصرف روزانه به صورت افزودني استفاده كرد، و يا با ماست يا آب ميوه مخلوط و مصرف كرد.

خواص قارچ شيتاكه

خواص قارچ شيتاكه

قارچ شيتاكه

صدها سال است كه قارچ شيتاكه به عنوان يك غذاي محبوب در شرق آسيا استفاده مي‌شود. اين قارچ دومين قارچ محبوب و سومين قارچ خوراكي است كه به طور گسترده كشت مي شود. امروزه شيتاكه به دليل عطر و طعمش در بسياري از نقاط دنيا به فروش مي‌رسد ، اما همچنين اين قارچ منبعي غني از ويتامين‌هاي گروه B مي‌باشد و با كمك پلي ساكاريدها و مواد معدني موجود در آن قدرت مبارزه با سلول هاي سرطاني ، بيماري هاي قلبي عروقي و عفونت ها را دارد. اين قارچ همچنين به كنترل سطح قند خون و كاهش التهاب در بدن كمك مي‌كنند. در مقاله‌ي زير خواص اثبات شده شيتاكه همراه با لينك منابع معتبر آورده شده است. لازم به دكر است كه تحقيقات باليني بر روي قارچ شيتاكه محدود است و براي قطعيت در مورد خواص فراوان آن به تحقيقات بيشتري نياز است.

سلامت قلب

تحقيقات نشان داده است كه مصرف قارچ شيتاكه ميتواند به سلامت قلب كمك كند. به عنوان مثال ، سه تركيب در اين قارچ شناسايي شده است كه به كاهش كلسترول كمك مي كنند:

  • Eritadenine: اين تركيب آنزيمي را كه مسئول توليد كلسترول است رامهار مي كند.
  • Sterols: اين مولكول ها مانع جذب كلسترول در روده ميشود.
  • Beta glucans: اين نوع فيبر مي تواند كلسترول را كاهش دهد.

يك مطالعه در موشهاي داراي فشار خون بالا نشان داد كه پودر شيتاكه مانع از افزايش فشار خون مي‌شود . در يك مطالعه ديگر بر روي موش هاي آزمايشگاهي كه داراي رژيم غذايي پرچرب بودند ، نشان داد موشهايي كه به آنها شيتاكه داده مي‌شد ، داراي چربي كمتري در كبد، رسوب كمتري بر روي ديواره رگ‌ها و سطح كلسترول پايين‌تري نسبت به ساير موش‌ها بودند .

تقويت سيستم ايمني بدن

شيتاكه همچنين مي‌تواند به تقويت سيستم ايمني بدن كمك كند. در يك مطالعه به يك گروه روزانه دو عدد شيتاكه خشك داده شد. پس از گذشت يك ماه ، نشانگرهاي ايمني بدن بهبود يافته و سطح التهاب آنها كاهش يافته بود . اين اثر ايمني ممكن است تا حدي ناشي از يكي از پلي ساكاريدهاي موجود در قارچ‌هاي شيتاكه باشد. در حالي كه سيستم ايمني افراد با افزايش سن رو به ضعف ميرود ، يك مطالعه بر روي موش‌ها نشان داد كه مكمل بدست آمده از شيتاكه باعث كاهش برخي از افت‌هاي مربوط به افزايش سن در عملكرد سيستم ايمني مي شود .

مقابله با سرطان

پلي ساكاريدهاي موجود در قارچ شيتاكه همچنين ممكن است داراي اثرات ضد سرطان باشند. به عنوان مثال ، پلي ساكاريد لنتينان با فعال كردن سيستم ايمني بدن به مبارزه با تومورها كمك مي كند . در تحقيقات نشان داده شده است كه لنتينان رشد و گسترش سلولهاي لوسمي (leukemia cells) را مهار مي كند .
در چين و ژاپن ، يك نوع تزريقي لنتينان در كنار شيمي درماني و ساير درمان هاي مهم سرطان براي بهبود عملكرد سيستم ايمني و كيفيت زندگي در افراد مبتلا به سرطان معده استفاده مي‌شود .

درمان زگيل تناسلي HPV

آزمايشات اوليه نشان مي دهد كه عصاره قارچ شيتاكه نويد درماني HPV را مي‌دهد. آزمايشات نشان مي‌دهد كه تركيب AHCC) Active Hexose Correlated Compound) موجود در عصاره قارچ شيتاكه مي‌تواند درماني براي ويروس زگيل تناسلي (HPV) كه شايع‌ترين عفونت جنسي است باشد. اين مطالعه توسط دكتر جوديت اسميت پروفسور سرطان‌شناسي زنان و توليد مثل در مركز سرطان آندرسون دانشگاه تگزاس در هيوستون انجام شد. در اين مطالعه، اسميت دوزهاي AHCC را به موش‌هايي داد كه براي HPV مثبت بودند. موشهاي مبتلا به HPV پس از دريافت دوز روزانه AHCC به مدت ۹۰ روز درمان شدند و پس از متوقف شدن درمان ، ويروس به مدت ۳۰ روز برنگشت. مطالعات انساني و حيواني نشان داده است كه AHCC تعداد و فعاليت سلولهاي قاتل طبيعي به نام سلولهاي دندريتيك و سيتوكينها را افزايش مي دهد. اسميت گزارش كرده است كه اين سلول ها به بدن اجازه مي دهند تا به عفونت ها پاسخ دهد و رشد تومور را مسدود كند. تحقيقات اسميت نشان مي دهد كه AHCC نه تنها مي تواند از HPV خلاص شود – بلكه ممكن است به جلوگيري از سرطان هاي مربوط به HPV نيز كمك كند.

اثرات ضد باكتريايي و ضد ويروسي

چندين تركيب موجود در شيتاكه داراي اثرات ضد باكتري ، ضد ويروسي و ضد قارچ هستند. مطالعه اي در سال ۲۰۱۱ در موسسه دندانپزشكي UCL Eastman در لندن ، اثرات ضد ميكروبي قارچ شيتاكه را بر روي بيماري التهاب لثه كه به دليل ايجاد بيوفيلم ميكروبي در حاشيه لثه ايجاد ميشود را آزمايش كرد. آنها اثرات قارچ را با اثر دهانشويه حاوي كلروهگزيدين مقايسه كردند. نتايج نشن داد كه عصاره قارچ تعداد كل باكتري‌ها را بدون اينكه روي ارگانيسم هاي مرتبط با سلامتي تأثير بگذارد ، كاهش داده است. در حالي كه كلروهگزيدين بر روي تمامي مولفه ها تأثير گذاشته بود. با افزايش مقاومت آنتي بيوتيكي ، تحقيقاتي در زمينه كشف پتانسيل ضد ميكروبي شيتاكه در جريان است.

تقويت استخوان‌ها

قارچ تنها منبع گياهي ويتامين D است. بدن شما براي ساختن استخوانهاي قوي به ويتامين D احتياج دارد ، اما غذاهاي بسيار كمي حاوي اين ماده مغذي مهم هستند. ميزان ويتامين D قارچ بسته به نوع رشد آنها متفاوت است. قارچهايي كه در معرض نور ماورا بنفش ميباشند ، داراي سطح بالاتري از اين تركيب هستند.
در يك مطالعه ، بر روي موشهايي كه داراي رژيم غذايي با كلسيم و ويتامين D پايين بودند علائم پوكي استخوان مشاهده شددر حالي كه در گروهي كه به آنها قارچ شيتاكه داده ميشد افزايش چگالي استخوان مشاهده شد .
با اين حال ، در نظر داشته باشيد كه شيتاكه ويتامين D2 را تأمين مي كند كه يك شكل پايين در مقايسه با ويتامين D3 است كه در ماهي‌هاي چرب يافت مي شود.

 

رابطه بين سرعت رشد ميسليوم در كمپوست با عملكرد قارچ

رابطه بين سرعت رشد ميسليوم در كمپوست با عملكرد قارچ

اينكه كمپوست هرچه سريع تر توسط ميسليوم قارچ خوراكي اشغال شود و ضمن كوتاه نمودن دوره رشد، فرصت رشد را از قارچهاي رقيب بگيرد، كاملا منطقي است و خواسته همه سالن داران مي باشد. اما از چه طرقي مي توانيم به اين خواسته برسيم. مطالعات و تجربيات نشان مي دهند كه فاكتورهايي كه بر سرعت رشد ميسليوم در كمپوست موثرند، زياد مي باشند.

۱- يكي از فاكتورهايي كه بر سرعت رشد ميسليوم در كمپوست موثر مي باشد، خصوصيت ذاتي و يا ساختار ژنتيكي نژاد مورد استفاده مي باشد. بنده از يك نژاد در اثر جهش و تغييرات ژنتيكي خودبخودي كه به صورت sector در پتري ديش ظاهر مي شوند، نژادهايي با سرعت رشد كندتر و نژادهايي با سرعت رشد سريعتر بدست اورده ام. اما آنچه كه تجربيات و آزمايشات ما نشان مي دهد اين است كه رابطه اي بين سرعت رشد ميسليوم در كمپوست با عملكرد قارچ وجود ندارد. مثلا نژاد ايتال اسپاوني كه توسط بعضي از شركتهاي توليد كننده كمپوست استفاده مي شود، كند رشد مي باشد و لي نژادهاي A15 , 737 و H2 از سرعت رشد بالايي برخوردارند، در حاليكه از نظر عملكرد با هم اختلافي ندارند. در حالت استاندارد H2 دوازده روزه، ۷۳۷ و A15 چهارده روزه و ايتال اسپاون ۱۷ روزه كمپوست را كاملا اشغال كرده و براي خاكدهي آماده مي كنند. نوع بذر مورد استفاده غالبا توسط شركت كمپوست سازي انتخاب مي شود و سالن دار نقشي در آن ندارد، مگر اينكه قبلا با كمپوست سازي هماهنگي كرده باشد.

۲ – ميزان pH كمپوست نيز در سرعت رشد ميسليوم موثر است. اين پارامتر در اختيار كمپوست سازي است و سالن دار به راحتي نمي تواند در آن تغييري ايجاد نمايد. pH مناسب در حد خنثي است يعني حدود ۷. معذالك ممكن است pH كمتر از ۷ مثلا ۶.۵ سرعت رشد ميسليوم را بيشتر نمايد، اما قارچهاي رقيب هم در اين pH رشد بيشتري خواهند داشت. بنابراين با در نطر گرفتن مجموع جوانب، همان pH=7 تا pH=7.5 توصيه مي شود.

۳ – يكي ديگر از فاكتورهايي كه بر سرعت رشد ميسليوم قارچ تاثير دارد، دما است. آزمايشات تجربي نشان داده است كه بهترين دما براي رشد ميسليوم قارچ خوراكي دكمه اي سفيد، در كمپوست و يا خاك پوششي، ۲۳ تا ۲۴ درجه است. حال به هر طريقي كه سالن دار باعث تغيير در اين دما شود و آنرا بيشتر و يا كمتر كند، سرعت رشد ميسليوم را كمتر مي كند. تمام نژادهاي قارچ خوراكي دكمه اي سفيد گونه آگاريكوس باي اسپوروس همين دامنه دمايي را مي پسندند و اختلاف قابل توجهي بين آنها وجود ندارد. ما از اين گونه قارچ، نژاد زمستانه و تابستانه نداريم. معذالك، گونه ديگري از قارچ دكمه اي وجود دارد كه آگاريكوس بايتوركوئيس ناميده مي شود. دماي بهينه اين گونه چند درجه اي بالاتر از دماي بهينه آگاريكوس باي اسپوروس است.اما به علت عملكرد كمتر اين گونه، توليد كنندگان رغبتي به كشت آن نشان نمي دهند. بنابراين توصيه مي شود دماي كمپوست را از زمان ورود آن به سالن تا زمان اعمال شوك سرما، در حد ۲۳ تا ۲۴ درجه سانتيگراد نگه داريد. دماي كمتر از اين مقدار، باعث طولاني شدن دوره رشد و دماي بيشتر از اين باعث كاهش پتانسيل عملكرد مي شود. دماي بيشتر از ۳۲ درجه آسيب جدي به ميسليوم وارد مي كند و اگر مدت زمان طولاني در معزض اين دما قرار گيرد، ميسليوم مي ميرد. آنچه كه بيش از هرچيز بايد تاكيد كنم اين است كه نوسانات دما (كم و زياد شدن هاي متوالي، مثلا در طول شب دماي كمپوست پايين و در طول روز دماي آن بالا باشد و دلمان خوش باشد كه متوسطش ۲۴ درجه است) در حين اسپاون ران، به شدت باعث كاهش عملكرد قارچ مي شود. يكي از سالن داران استان اردبيل كه در يكي از كارگاه هاي آموزشي ما شركت كرده بودند، مي فرمودند كه بهترين سالنش از نظر عملكرد، سالني است كه از نظر موقعيت طوري واقع شده است كه در طي اسپاون ران كمترين نوسانات دمايي را تجربه مي نمايد.

۴ – عامل ديگري كه در سرعت اشغال كمپوست توسط ميسليوم موثر است، ميزان بذر يا اسپاون مي باشد. قبلا هم عرض كرده ام كه آزمايشات تجربي نشان داده است كه بهترين ميزان بذر در قارچ دكمه اي سفيد، در تابستان به ازاي هر تن كمپوست ۳ كيلو گرم و در زمستان ۵ كيلو گرم مي باشد. من اصلا نمي دانم چرا در كشود ما به ازاي هر تن كمپوست ۱۰ كيلو گرم بذر و يا حتي بيشتر استفاده مي كنند؟ چه توجيهي وجود دارد. وقتي كه آزمايشات ميداني نشان داده است بيشترين مقدار عملكرد قارچ در سالن ايده آل در تابستان با ۳ كيلو گرم به ازاي هر تن كمپوست حاصل مي شود، سه برابر مقدار توصيه شده براي چيست. ميزان بذر بيشتر در كمپوست، تنفس بيشتر ميسليوم را به دنبال خواهد داشت و پيامد ان توليد گرماي بيشتر در كمپوست خواهد بود. كداميك از سالنداران در تابستان با مشكل سرد كردن كمپوست دست و پنجه نرم نمي كنند؟ مدام در گروه ها مي بينم كه مي فرمايند در حالي كه دماي سالن را به ۲۲ رسانده اند ولي دماي كمپوست از ۲۷ پايين تر نمي آيد. آيا يكي از دلايلش ميزان بذر بيشتر از اندازه نيست؟ عزيزان من ميزان بذر در قارچ دكمه اي در تابستان ۳/.% و در زمستان ۵/.%. كفايت مي كند. ميژان بذر بيشتر يعني توليد گرماي بيشتر در كمپوست و افزايش دماي آن به بيش از ۲۴ درجه سانتي گراد كه پيامد آن تحميل هزينه سرد كردن سالن (اگر ميسر شود) و كاهش پتانسيل عملكرد قارچ مي باشد.

۵ – عامل ديگر كه در رشد ميسليوم در درون كمپوست موثر مي باشد، ميزان اكسيژن است. ميزان اكسيزن هوا حدود ۲۱ درصد و ميزان CO2 برابر با ۰۳/.% يا ۳۰۰ppm است. بدون اكسيژن رشد ميسليوم قارچ متوقف مي شود. بهتر است پس از ورود كمپوست مايه زني شده به سالن، درب سالن را كيپ ببنديم تا رطوبت كمپوست از دست نرود و آفات و امراض هم فرصت ورود به سالن را پيدا نكنند. ممكن است اين سوال پيش بيايد كه آيا با بستن دربهاي سالن، در اثر تنفس ميسليومها ميزان CO2 سالن بالا نمي رود و ميزان اكسيژن كاهش پيدا نمي كند؟ بله درست است همين اتفاقات مي افتد. خوشبختانه ميسليوم قارچ دكمه اي و يا به عبارت ديگر اين قارچ در فاز رويشي به افزايش CO2 مقاوم است و اگر غلظت اين گاز تا ۵۰۰۰ppm هم برسد، مشكلي براي رشد ميسليوم قارچ ايجاد نمي كند. اگر اكسيژن هم تا ۱۶%كاهش پيدا كند، مشكلي پيش نمي آيد. بنابراين در زمان اسپاون ران، سيركولاسيون هوا در سالن براي يكنواخت نمودن دماي آن، لازم است، اما هوادهي لازم نيست، مگر اينكه ميزان كمپوست در سالن خيلي زياد بوده و در اثر تنفس ميسليومها، غلظت اكسيژن به كمتر از ۱۶% برسد و يا غلظت CO2 به بيش از ۸۰۰۰ppm برسد.

 

شناخت قارچ هاي خوراكي و سمي و داروئي

شناخت قارچ هاي خوراكي و سمي و داروئي

 

قارچ ها سه دسته هستند :
۱- خوراكي۲- سمي۳- داروئي
قارچ هاي خوراكي

در اكثر كشورهاي جهان خوردن قارچ متداول است زيرا نسبت به گوشت قرمز از نظر پروتئين چيزي كم ندارد و از نظر چربي صفر مي باشد و با صرفه و اقتصادي نيز مي باشد . از مهم ترين قارچ هاي خوراكي ميتوان به قارچ دكمه اي و انواع صدفي آن اشاره كرد اين قارچ ها را مي توان در مكانهاي كوچك هم توليد كرد .
قارچ هاي سمي

سمي بودن قارچ ها به سه نوع تقسيم شده اند : ۱- فالاتوكين۲- آموتوكسين۳- هموليتيك و آمانيتا لفظ سمي بودن قارچ ها مي باشد .
مسموميت هاي ناشي از مصرف قارچ هاي سمي
الف) قارچ هاي روي دستگاه گوارش و روي اعصاب اثر كرده و شخص را دچار دل درد و سر درد و تهوع كه مصرف كننده بيمارستاني شده و بايد تحت نظر پزشك معالجه شود .

ب) قارچ هايي كه به تنهايي اثرات سوئي نداشته ولي با مكمل هاي ديگري مثل الكل اثر منفي گذاشته و شخص را به حال احتراز مي برد . قارچ هاي مركب (Coprinus) و موالها (Morchella)

ج) قارچ هايي كه به طور كل سمي بوده ، و به شخص مصرف كننده شوك سريع وارد كرده چه بسا مصرف كننده به بيمارستان هم نرسد .
فالاتوكسين و آموتوكسين سم هايي هستند كه روي دستگاه گوارش اثر مي كند ولي كشنده نيستند .
هموليتيك سمي است كه روي گردش خون (گلبولهاي قرمز خون را از بين مي برد ) و اعصاب و مغز تاثير سريع دارد و باعث سكته مغزي مي شود .
آمانيتا فالوئيد و آمانيتا موسكاريكا از اين دسته از قارچ هاي سمي مي باشد .

آمانيتا فالوئيد Amanita Phalloides
كلاهي بهقطر ۷ تا ۱۰ سانتي متر به رنگ سبز زيتوني يا زرد زيتوني وگاه بسيار كم رنگ و نزديك به سفيد دارد . در حالت مرطوب كمي لزج است .گاه لكه هاي مسطح پوست مانند سفيدي بر پوسته دارد . پوسته آن را مي توان مثل پوسته قارچ خوراكي جدا كرد . تيغه ها سفيد و نزديك به هم هستند .

طول پايه ۸ تا ۱۲ سانت و عرض آن ۵/۱ تا ۲ سانت است .
زمستان سفيد يا به رنگ كلاهك ولي كم رنگ تر است سطح آنصاف يا حاوي پوسته هاي نازكي است كه در ابتدا تو پرند و به تدريج تو خالي مي شوند . حلقه دامن مانندي در قسمت بالاي پايه وجود دارد قاعده پايه در كيسه فنجان مانندي محصور است . زير درختان پهن برگ به خصوص غان و بلوط از اواسط تابستان تا اواخر پاييز يافت مي شود . سميت آن بحدي است كه خوردن كلاهك آن مي تواند مرگ آور باشد .
آمانيتا موسكاريكا معروف به امانيت مگس كش Amanita Muscarica

 

آمانيتا موسكاريكا عامل بسياري از مسموميت هاست
آمانيتا موسكاريكا از زيباترين و معمول ترين قارچ هاست . كلاهك قرمز يا نارنجي با خالهاي سفيد به قطر ۱۰ تا ۲۰ سانتي متر دارد كه در ابتدا گرد است و به تدريج تحدب آن كم مي شود و مسطح مي گردد .

در حالت مرطوب لزج است . تيغه هاي آن سفيد و فشرده اند . پايه ۱۰ تا ۲۲ سانتي متر ارتفاع و ۵/۲ سانتي متر قطر دارد و سفيد و توپر است ولي به تدريج تو خالي مي شود . حلقه سفيد دامن مانند قاعده پايه متورم است و فلس هاي سفيد كركداري دارد كه به صورت حلقه هاي متحد المركزي آنرا در بر گرفته اند . از اواسط تابستان تا اويل زمستان زير درختان غان و سوزني برگ بوفور ديده مي شود .
سمي بنام موسكارين در آن وجود دارد كه حشرات به آن حساسند . قارچ هاي سمي و خوراكي را نمي توان از نظر شكل و اندازه و رنگ شناخت و فقط آزمايشگاه مي تواند سمي بودن و مقدار سم و نوع سم را مشخص مي كند .

در بين قارچ هاي موجود ، قارچهايي هم هست كه توهم زا مي باشد و شخص مصرف كننده را به عالم خلصه مي برد . امروزه ۸۰ % از قرص هاي روان گردان از قارچ «سوما» با نام ايراني دنبلان كوهي كه ماده اي به نام «تروف» دارد درست مي شود . قارچ هاي رنگي هم در طبيعت وجود دارد كه براي مصارف صنعتي و غذايي كاربرد دارند . در كشور هند ، قارچ هاي رنگي را براي ساختن ادويه و رنگ اسنك (پفك) كشت و صادر مي كنند .
قارچ هاي داروئي

امروزه كه علم طب پيشرفت چشمگيري كرده ، محقيقين در آزمايشگاهها و انيستيتو هاي معتبر براي هربيماري دنبال درمان و راه چاره اي مي گردند از قديم الايام طبيبان از گياهان براي درمان استفاده مي كردند با پيشرفت علم طب عصاره گياهان و مواد مفيد گياه مورد استفاده قرار مي گيرند .
قارچ هم از اين قاعده مستثنا نيست .

آنتي بيوتيكها در مبارزه با بيماريهاي عفوني مورد استفاده هاي فراوان قرار مي گيرند از اين جمله اند معروفترين آنتي بيو تيك كه مصرف طبي دارد پني سيلين مي باشد . در قارچ صدفي آنتي بيوتيك بيشتري نسبت به قارچ دكمه اي گزارش شده است .
پلوروتين

پلوروتين موجود در قارچ داروي پوست بدن انسان است و موجب نرمي و لطافت پوست شده و داروي جوش و لك صورت مي باشد .

ليستين
كاهنده كلسترول خون كه براي درمان بيماران قلبي و آنهايي كه فشار خون دارند مفيد است .
ريبوفلاوين : آرام كننده ذهن
نياسين : براي ترك اعتياد

داراي آهن – سديم – ويتامين B2
قارچ ها سرشار از ويتامين ها هستند : محلول در چربي A-E-D كه در ساخت پماد مصرف مي شود .

خواص دارويي قارچ:

 

خواص دارويي قارچ:
قارچ هاي خوراكي و مخصوصاً قارچ تازه حاوي مقادير فراوان پروتئين مورد نياز بدن است كه از اين نظر ميزان پروتئين آن حدود 2 برابر پروتئين اغلب سبزيجات و ساير حبوبات مي باشد.

پروتئين قارچ از لحاظ اسيدهاي آمينه كه جزء اصلي پروتئين است جزو غني ترين پروتئين ها محسوب مي شود و از لحاظ ارزش غذايي در حد فاصل پروتئين گوشت و پرتئين گياهي قرار دارد. به طور كلي ارزش بالاي پروتئين قارچ ،قابليت هضم پذيري بالاي آن وبهمين دليل مصرف آن براي سالمندان و سالخوردگان بسيار توصيه شده است.

يكي از مهمترين ويژگي هاي قارچ كه باعث شده متخصصين تغذيه آن را بسيار توصيه كنند در صد كم چربي آن است. مصرف روزانه 100 گرم قارچ خوراكي نياز بدن به ويتامين c را برطرف مي كند.

علاوه بر اين قارچ منبع بسيار خوب ويتامين B1 و B2 است. عناصر معدني موجود در قارچ در مقايسه با سبزيجات و ميوه جات از كيفيت و كميت بهتري برخوردار است. قارچ خوراكي داراي ميزان چشم گيري پتاسيم، آهن و مس است و قادر است فسفر مورد نياز بدن را به طور كامل تأمين كند.

كلاهك قارچ سرشار از فسفر است. قارچ ها به طور طبيعي توليد لوواستاتين مي كنند و اين تركيب بسيار در كاهش چربي و كلسترول خون مي تواند مؤثر واقع شود. در قارچ تركيبي به نام بيوفريوليد وجود دارد كه از تشكيل مخزن چربي خطرناك در شريانها جلوگيري مي كند. اين ماده از تشكيل كلسترول هاي بد خون (LDL )و اسيد هاي چرب در سلولها و خون جلوگيري مي كند.

قارچ استخوانها را تقويت ، خستگي و كمبود ويتامين D را بر طرف مي كند. پرتو خورشيد در بدن ويتامين D توليد مي كند اما در زمستان بدن اين وضعيت را ندارد كه از پرتو خورشيد به خوبي استفاده كند و ويتامين D توليد كند. پس در زمستان خوردن مواد غذايي توصيه مي شود كه داراي اين ويتامين باشد.

قارچ را بايد پخته خورد، زيرا قارچ آلوده به موادي است كه فقط با پختن از بين مي رود اما قارچ هايي كه در واحدهاي صنعتي توليد مي شوند مي توان بدون هيچ مشكلي پس از تميز كردن مصرف شود.

توصيه مي شود از خريد قارچهاي فله اي بپرهيزيد. زيرا احتمال مسوميت از طريق اين نوع قارچها بسيار بالاست و كيفيت اين قارچ پايين است .

تحقيقات پزشكي نشان مي دهد كه با خوردن قارچ، دستگاه دفاعي بدن تقويت مي شود، طول عمر افزايش وگردش خون در بدن بهبود مي يابد، كلسترول خون پايين مي آيد، ويروسها از بين مي رود، از بروز بيماري هاي قلبي جلوگيري مي شود.

به دليل وجود كربوهيدرات و آهن در قارچ پزشكان مصرف آنرا به بيماران ديابتي و افرادي كه به تقويت دستگاه ايمني بدن خود اهميت مي دهند و كساني كه برنامه خاص غذايي (رژيم) دارند توصيه مي كنند.