كمپوست‌

آموزش و مشاوره پرورش قارچ

دوشنبه ۲۴ شهریور ۰۴

كپك تارعنكبوتي يا داكتي ليوم

كپك تارعنكبوتي يا داكتي ليوم

كپك تار عنكبوتي

كپك تار عنكبوتي (Hypomyces rosellus) يا داكتي ليوم (Dactylium) به صورت لكه هاي سفيد روي سطح خاك پوششي ديده مي شود. اين كپك خيلي سريع روي سطح خاك پوششي را مي پوشاند. قارچ آلوده به اين كپك توسط تارهاي سفيد عنكبوتي پوشيده شده و پس از تضعيف به رنگ قهوه‌اي درآمده و در نهايت مي پوسد. تارهاي عنكبوتي اين بيماري به تدريج ضخيم شده و به صورت لايه ضخيمي در مي آيد. به مرور زمان اين تارها به رنگ ارغواني- قهوه اي در مي آيند و در نهايت به رنگ زرد مي گرايند. اسپورهاي اين قارچ به راحتي توسط باد و يا آبياري بستر قارچ به اطراف، پراكنده مي شوند. اين كپك همچنين توسط قطعات ميسليوم خود با چسبيدن به وسايل مورد استفاده و بدن و لباسهاي كارگران به راحتي به اطراف پخش مي شود.

آلودگي اوليه خاك پوششي به اين كپك، در زمان تهيه و تركيب اجزاي خاك اتفاق مي افتد، چون اين قارچ در خاك زندگي مي كند و به راحتي مي تواند به خاك پوششي منتقل شود. اگر اين بيماري دريك سالن وارد شود، اسپورهايش توسط باد به سالن هاي ديگر منتقل مي شود. علاوه بر اين، داكتي ليوم ممكن است توسط چسبيدن اسپورها و قطعات ميسليوم به كفشها و لباسهاي كارگران از يك سالن به سالن ديگر منتقل شود. همچنين ضايعات قارچ و كمپوست آلوده مي تواند منبع آلودگي از يك كشت به كشت ديگر شود. حشرات نيز از عوامل انتقال اين بيماري مي باشند.

رطوبت نسبي زياد و دماي بالاي سالن كشت بعد از اعمال خاك پوششي، باعث ترغيب رشد اين بيماري مي شود. بنابراين بايد دقت زيادي در كنترل شرايط محيطي سالن داشت. تجربه نشان داده است كه اگر خاك پوششي توسط اسپورهاي اين قارچ آلوده شود، علائم بيماري در فلاش آخر ظاهر مي شود، اما وقتي كه آلودگي توسط قطعات ميسليوم اين قارچ ايجاد شود، علائم بيماري قبل از فلاش اول، در زمان تشكيل ته سنجاقي‌ها ديده مي شود. غالبا اين بيماري بر روي ساقه هاي شكسته قارچها كه بعد از برداشت در بستر باقي مي مانند و يا بر روي قارچهاي مرده ظاهر مي شود.

روشهاي كنترل

سالن دار بايد مدام بستر كشت قارچ را كنترل كند تا به محض رويت اين كپك، به كنترل آن بپردازد. در صورت رويت آلودگي:

۱- روي لكه هاي آلوده نمك و يا چوش شيرين بپاشد و يا منطقه آلوده را با فرمالين ۲% اسپري كند و بلافاصله بعد از آن، منطقه آلوده را با آهك بپوشاند.

۲- رطوبت نسبي و دماي سالن را پايين بياورد.

۳- سيركولاسيون هوا را بيشتر كند.

علي رغم مباحثي كه مطرح شد، اين كپك، بر عكس مايكوگون، مشكل خيلي زيادي ايجاد نمي كند. معذالك، اگر جلوي آن گرفته نشود، مي تواند باعث كاهش عملكرد قارچ شود

كپك تار عنكبوتي

 

مگس‌هاي قارچ

مگس‌هاي قارچ

مگس قارچ دكمه اي

در منابع توصيف هر يك از اين گونه هاي مگس در حد جزئيات آورده شده است، كه به كمك آنها نوع مگس موجود در سالن يا مزرعه قارچ را مي توان تعيين نمود. شناخت دقيق نوع مگس لازم است چون روش كنترل ان بستگي به سيكل زندگي و خصوصيات رشد و نموي آن دارد.

مگس‌ها توسط بوي ناشي از كمپوست و ميسليوم هاي در حال رشد در سالن، از طريق هر گونه منفذي كه پيدا كنند، وارد سالن هاي كشت مي شوند و روي كمپوست و يا ميسليوم، خاك پوششي و يا اندام ميوه دهي تخم ريزي مي كنند. در شرايط مساعد، پس از گذشت ۱۰-۵ روز، از درون اين تخم ها، لاروهاي اين مگس ها بيرون آمده و با تغذيه از قارچ و ميسليوم و عوارض جانبي كه ايجاد مي كنند، خسارت زيادي به اندام ميوه دهي قارچ وارد مي نمايند. لاروها از ميسليوم هاي قارچ نيزتغذيه نموده و پين ها را گاز گرفته و مي جوند. پين هاي در حال رشد و قارچهاي جوان كه مورد حمله لاروها قرار مي گيرند، از قارچ هاي سالم كوچكتر بوده و قبل از رسيدن به بلوغ مي ميرند. خسارت به ميسليوم ها نيز قابل توجه است، چون منجر به تشكيل پين هاي قهوه اي و چرمي مي شود. علاوه بر اين قارچهاي جوان آلوده به لارو، داراي ساقه توخالي بوده و يا قبل از بلوغ مي ميرند. اين نوع خسارت بسيار گول زننده مي باشد. چون زماني اتفاق مي افتد كه جمعيت لاروها اينقدر زياد نيست كه باعث ايجاد سوراخ در ساقه قارچ شود. بنابراين مي تواند از ديد سالن دار، دور مانده و قابل تشخيص نباشد.

علاوه بر كاهش عملكرد ناشي از خسارت لاروها كه از ميسليوم تغذيه مي كنند، ظاهر قارچهاي آلوده نيز بدرنگ شده و بازار پسندي خود را از دست مي دهند. لاروها همچنين وارد اندامهاي ميوه دهي شده و در آن سوراخ و تونل ايجاد مي كنند كه قارچ را براي استفاده نامناسب مي نمايند.

در نتيجه آلودگي شديد توسط مگس ها در زمان بذر زني و يا رشد ميسليوم در كمپوست، كمپوست توسط تعداد زيادي از لاروها اشغال شده و لاروها از ميسليوم ها تغذيه نموده و به رشد خود ادامه مي دهند و در نتيجه مقدار زيادي مدفوع توليد مي كنند. در نتيجه مناطقي از كمپوست آلوده به حالت توده لجني با بوي گنديدگي درامده كه ميسليوم قارچ قادر به رشد در آن نيست.

مناطق پوسيده كمپوست و پين هاي پوسيده كه توسط لارها خسارت ديده اند، مكان مناسبي براي تكثير انواع كنه ها خواهند بود. كنه ها توسط مگس هاي بالغ به داخل سالن ها راه پيدا مي كنند. به طوري كه هر مگس مي تواند تا ۳۰ كنه را با خود به داخل سالن حمل كند. از آنجا كه كنه ها نيز معمولا ناقل بيماريهاي باكتريايي و ورتيسيليوم مي باشند، پخش آنها مي تواند به صورت ناخواسته انواع ميكروارگانيسم هاي مضر را در سراسر مزرعه و سالن پخش كند.

كمپوست آلوده به لارو مگس ها كمپوست آلوده به لارو مگس ها
تغذيه كنه ها از لاروهاي مگس هاي سياريد تغذيه كنه ها از لاروهاي مگس هاي سياريد
تغذيه لارو ها از كمپوست و ميسليومها تغذيه لارو ها از كمپوست و ميسليومها


كنترل مگس‌هاي قارچ

مگس هاي سياريد

مگسها با پرواز و حركت از روي قارچهاي بيمار و نشستن بر روي قارچهاي سالم، انواع بيماري‌ها را پخش مي‌كنند. مگسهاي بالغ مي توانند اندامهاي تكثيري بيماري ورتيسيليوم و اسپور‌هاي قارچهاي رقيب را با خود حمل كنند. به اين طريق مگسهاي بالغ در مقايسه با لاروها، خسارت بيشتري به قارچها وارد مي كنند و اگر كنترل نشوند، كمپوستهاي جديد را به انواع بيماري ها آلوده خواهند كرد.

معمولا جمعيت مگسها در فصل تابستان و پاييز افزايش مي يابد. در طي اين فصول تكثير و مهاجرت مگسهاي فوريد (Phorid) به شدت زياد مي شود. اين مگسها در در اطراف منابع روشنايي بسيار فعال هستند و مي توانند براي قارچ چين ها مزاحمت ايجاد كنند.

بر خلاف مگسهاي فوريد، كه آفات فصلي هستند، سياريد ها مي توانند در تمام طول سال در مزرعه قارچ حضور داشته باشند و يكي از دلايلي كه اين مگسها به حشره كشها مقاوم مي شوند، همين است.

با استفاده از توري هاي مناسب، به طوري كه در هر سانتي متر مربع كمتر از ۱۶ منفذ داشته باشد، در ورودي ها و خروجي هاي هوا به محوطه مايه زني و سالنها، مي توان جلوي ورود مگسهاي بالغ را به محل مايه زني و بلوكه زني و همچنين سالن هاي كشت گرفت. خروجي هواي سالن چون بوي قارچ و كمپوست مي دهند، نسبت به ورودي هاي هوا، بيشتر مگسها را جذب مي كنند. بنابراين توجه بيشتري به نصب توري در خروجي هوا داشته باشيد. هرگونه منفذي در كنار دريچه هاي خروج هوا و دربها و ديوارها بايستي كاملا بسته شود. با استفاده از تله هاي نوري و كاغذي و تعويض روزانه آنها، تعداد مگسهاي وارد شده به سالن را ياد داشت كنيد تا در موثر بودن روش كنترل و توري هاي مورد استفاده، راهنماي شما باشد.

كيفيت كمپوست مورد استفاده نقش مهمي در شيوع و ميزان خسارت توسط مگس ها بازي مي نمايد. آزمايشات و تجربيات زيادي نشان داده است كه بين ميسليوم و مگسهاي سياريد رابطه آنتاگونيستي وجود دارد. كمپوستي كه به خوبي توسط ميسليوم پر شود، مگسهاي ماده را براي تخمريزي جذب نمي كند و حجم زياد ميسليوم در كمپوست، مانع از رشد لاروهاي مگس مي شود. بر عكس، ميسليوم ضعيف مكان مناسبي براي تخمريزي و رشد و نمو مگسها و لاروهاي انها مي باشد.

كمپوست تازه مايه زني شده را بايستي در چند روز اول ورود به سالن، به طريقي از مگسها دور نگه داشت. اين كار با رعايت بهداشت، نصب توري مناسب در ورودي ها و خروجي هاي سالن و استفاده معقول از حشره كشهاي مجاز بايد انجام شود. در شرايط خاص مي توان كمپوست را نيز با حشره كش تيمار نمود.

در موقع استفاده از حشره كش در كمپوست، مخلوط نمودن و توزيع يكنواخت سم در كمپوست بسيار مهم است، چون اثر حشره كش اساسا به سمپاشي تماميت كمپوست بستگي دارد. اگر قسمتهايي از كمپوست سمپاشي نشوند، آلودگي از آن قسمتها به بقيه قسمتهاي كمپوست سرايت خواهد كرد. سمپاشي كمپوست در زماني بايستي صورت بگيرد كه در خلال اسپاون ران، سم و ميسليوم با هم تماس پيدا نكنند، چون در اثر پاشيدن سم روي ميسليوم، سم بر رشد ميسليوم و تشكيل اندامهاي ميوه دهي قارچ اثر معكوس خواهد گذاشت. بنابراين ميسليوم و حشره كش نبايستي همزمان به كمپوست اضافه شوند. صرف نطر از فرمول سم، بايد آن را قبل از مايه زني با بذر قارچ، به كمپوست اضافه كرد. بدين طريق سطح ميسليوم به سم آغشته نخواهد شد. سمپاشي كمپوست، فقط كمپوست را در مرحله اسپاون ران حفاظت مي كند. عدم حفاظت بعد از خاكدهي مي تواند منجر به آلوده شدن خاك پوششي به مگس و در نتيجه خسارت به ميسليوم در سطح كمپوست و خاك پوششي شود.

تركيبات مورد استفاده در خاك پوششي و خاك پوششي آماده بايستي در اتاق تميزي نگه داري شوند. اگر حشره اي در خاك پوششي وجود دارد، خاك را بايد پاستوريزه و يا با فرمالين ضدعفوني كرد. در خلال آماده نمودن خاك پوششي و بعد از آن، براي كنترل لاروها، خاك بايد با ديفلوبنزورون (ديميلين) سمپاشي شود. در موقع سمپاشي خاك پوششي در مرحله آماده سازي آن، بايد سمپاشي و مخلوط نمودن سم با خاك يكنواخت و همه جايي باشد. براي سمپاشي، سم را ابتدا در آب حل نماييد و سپس به خاك اضافه كنيد. ديميلين را مي توان به روي خاك پوششي نيز اعمال نمود. در اينصورت بايد مطمئن شد كه سم به همه جاي خاك بخوبي نفوذ مي نمايد. ياداوري مي نمايد كه ديميلين در آب حل نمي شود، بنابراين در موقع استفاده از آن بايستي مدام آن را هم زد.

بعد از اعمال خاك پوششي، از ورود مگسها به سالن كشت بايستي جلوگيري شود. در صورت لزوم اسپري نمودن سالن با پرمترين توصيه مي شود. توليد و يا پخش دود در سالن نيز مانع از ورود مگسها به داخل سالن مي شود.

مگسهايي كه در زمان ميوه دهي ظاهر مي شوند، مي توانند با استفاده از دود و يا اسپري نمودن با تركيبات حاوي پيرتريد (Pyrethride) كنترل شوند، اگرچه استفاده مداوم از اين ماده منجر به بروز مقاومت در حشره مي شود. بايستي ياداوري كرد كه كنترل حشرات در خلال ميوه دهي، اگر با ديگر روشهاي كنترل همراهي نشود، خيلي موثر نيست و ممكن است فقط شكل ظاهري و بازارپسندي قارچها را حفظ كند. بنابراين يك مبارزه تمام عيار بر عليه اين آفت بايستي صورت بگيرد. لاروهاي بعضي از حشرات تحرك بالايي داشته و مي توانند در سرتاسر مزرعه پخش شوند. بنابراين از استفاده از يك ماده ضدعفوني كننده در حوضچه جلوي درب ورودي هر سالن فراموش نكنيد. در صودت لزوم از لباسها و وسايل تميز جداگانه براي هر سالن استفاده كنيد.

در پايان هر دوره كشت، همه لاروها بايستي توسط كوك اوت كمپوست و سالن از بين بروند. در فرايند كوك اوت لازم است دماي بالاي ۷۲ درجه به مدت بيش از ۳ ساعت به همه جاي سالن و قفسه ها برسد.

اگر كوك اوت امكان پذير نيست، كمپوست مصرف شده و سالن بايستي ضدعفوني شوند. همه كمپوست مصرف شده بايستي سريعا از مزرعه دور شود و سالن خالي توسط يك ماده ضدعفوني كننده به خوبي شستشو داده شود.

 

بيماري هاي قارچ دكمه اي : اندر حكايت كنه ها (mites)

 

بيماري هاي قارچ دكمه اي : اندر حكايت كنه ها (mites)

كنه

كنه‌ها، مانند ساير آفات، در جايي كه تمام اصول تكنيكي در تهيه كمپوست و كشت قارچ رعايت شود و اصول بهداشتي به دقت دنبال گردد، به ندرت در سالن كشت ديده مي‌شوند. از ميان تمام انواع كنه كه در طي مدت كشت قارچ، ممكن است با آن رو به رو شويم، تنها تعداد بسيار كمي از آنها به عنوان آفت براي قارچ محسوب مي شوند. برخي كنه‌ها از قارچ‌ها و باكتري‌هايي كه به مقادير فراوان در مواد آلي در حال پوسيدن زندگي مي‌كنند، تغذيه مي‌نمايند. انواع ديگر اين كنه ها، شكارچي هايي هستند كه عمدتا از نماتدها وساير كنه‌ها تغذيه مي‌كنند.

در مرحله ابتدايي تهيه كمپوست جمعيت زيادي از انواع كنه‌ها ممكن است در مواد اوليه يافت شوند زيرا در اين مرحله در كمپوست مواد غذايي براي تمام گونه‌ها تقريباً موجود مي‌باشد. اما درطي فاز اول كمپوست سازي و مرحله پاستوريزاسيون آن، همه كنه‌ها مي‌ميرند. به همين دليل ظهور كنه‌ها دريك مزرعه يا نشانه ضعف در تهيه كمپوست و يا پاستوريزاسيون نامناسب آن (نقص در زمان و يا شرايط دمايي پاستوريزاسيون) مي‌باشد. علاوه بر آن در صورتيكه كاه، كود يا كمپوست مصرف شده و بقاياي قارچ‌ها در نزديكي مزرعه نگهداري شوند، كنه‌ها به آساني مي‌توانند به داخل اتاق‌هاي پرورش راه يابند. در شرايط نامطلوب برخي كنه‌ها قادرند شكل خاصي به خود بگيرند كه هيپوپوز ناميده مي‌شود. كنه‌ها مي توانند براي مدت طولاني در اين حالت باقي بمانند. در حالت هيپوپوز بدن كنه چروكيده مي‌شود و با يك پوسته ضخيم كه آن را از محيط بيرون محافظ مي‌كند پوشيده مي‌شود. به كمك اندام‌هاي مكنده‌ هيپوپوز قادر است به اشياء در حال حركت مثل مگس‌ها يا جوندگان بچسبد و از اين طريق جا به جا شود. وقتي كه شرايط براي فعاليت‌هاي حياتي مساعد گردد، كنه‌ها باز مي گردند يعني هيپوپوزها پوست مي‌اندازند و حالت عادي خود را پيدا مي‌كند. كنه‌ها نه تنها از طريق مگس‌ها بلكه از طريق چسبيدن به لباس كاركنان، كفشها و يا ساير وسايل آنها قادرند به داخل سالن‌هاي كشت راه يابند.

كنه‌هاي گونه Tarsonemus myceliophagus كه آفت قارچ‌هاي خوراكي محسوب مي‌شوند آن قدر كوچك هستند كه با چشم غير مسلح قابل ديدن نيستند. اين كنه‌هاي براق به رنگ قهوه‌اي روشن، از هيف قارچ‌هاي خوراكي و بسياري ديگر از قارچ‌هاي رقيب از قبيل قارچ سبز زيتوني، تريكودرما و پنيسيليوم تغذيه مي‌كنند. زماني كنه‌ها به مقدار فراوان در ماده اوليه وجود داشته باشند، انتهاي پايه قارچ خوراكي را مي‌جوند كه در نتيجه پايه قارچ مدور شده و قارچ رنگ قهوه‌اي مايل به قرمز پيدا ميكند.

با اين كه بر خلاف اكثر كنه‌ها و حشرات، كنه‌هاي گونه Tarsonemus myceliophagus تقريبا به كندي تكثير مي‌شوند (يك كنه ماده معمولا ًدر طي سه هفته هر ۲۴ ساعت يك تخم مي‌گذارد). مقدار خسارتي كه آنها به محصول درحال رشد وارد مي كنند بستگي به زمان و ميزان آلودگي دارد. اگر جمعيت زيادي از كنه ها در مرحله بذر زني وارد كمپوست شوند، عواقب فعاليت آنها به مراتب جدي‌تر خواهد بود.

كنه هاي قرمز فلفلي (گونه‌هاي Pygnophorys) از قارچ‌هاي رقيب (عموماً تريكودرما) تغذيه مي‌كنند به همين دليل حضور آنها نشان دهنده كمپوست ضعيف و بي‌كيفيت مي‌باشد. اين نوع كنه‌ها خيلي سريع تكثير مي‌شوند. يك كنه ماده قادر است در طي ۵ روز تا ۱۶۰ عدد تخم بگذارد. با وجود اينكه كنه‌هاي قرمز فلفلي آفت قارچ خوراكي نيستند، اما انتشار كپك هاي سبز را نه تنها در اتاق‌هاي آلوده بلكه در تمام مزرعه تسريع مي‌كنند. علاوه بر آن در تعداد زياد، ظاهر بازار پسندي قارچ‌ها را خراب مي‌كنند و احساس ناخوشايندي ايجاد مي‌كنند و گاهي اوقات حتي سبب ايجاد آلرژي براي قارچ چينان مي‌گردند.

براي كاهش شانس انتشار تريكودرما توسط كنه‌هاي قرمز فلفلي، بسياري از پرورش دهندگان قارچ محل‌هاي آلوده را با شعله گاز و نمك يا دستمال كاغذي آغشته به ماده ضدعفوني كننده تيمار مي‌كنند اما تمام اين اقدامات تنها جلوي افزايش سريع جمعيت كنه را مي‌گيرد. مشكل تنها با استفاده از كمپوست با كيفيت بالا قابل حل مي‌باشد.

كنه‌هاي ساپروفيت شفاف و بي‌رنگ جنس Tyrophagus Spp ، Caloglyphus spp ، Histiostoma گاهي اوقات روي قارچ خوراكي قابل رويت هستند. بر خلاف گونه‌هاي كنه‌اي كه قبلاً ذكر شدند اين كنه‌ها كمي بزرگتر هستند و حركت كندتري دارند و از آنجايي كه كنه‌ها از بقاياي گياهي در حال پوسيدن تغذيه مي‌كنند تنها در كمپوستي كه به خوبي تهيه نشده است و براي رشد ميسليوم قارچ مناسب نيست، يافت مي‌شوند.

كنه‌هاي شكارچي Parasitus fimetorum ،Digamasellus fallar ‌ ، Arctoseius Cetratu ‌ ممكن است در اتاق‌هاي پرورش يافت شوند. اين كنه‌ها اندازه بزرگتري دارند و سريع‌تر از ساير كنه‌ها حركت مي‌كنند. اين كنه‌هاي شكارچي از نماتد‌ها، كنه‌هاي كوچك‌تر و تخم و لارو ساير آفات قارچ خوراكي تغذيه مي‌كنند. بنابراين در مراحل مختلف كشت قارچ، حشرات مفيدي محسوب مي‌شوند اما از طرف ديگر وجود كنه‌هاي شكارچي نشان دهنده حضورمنبع غذايي آنها مي‌باشند كه در واقع نشانه حضوركنه‌هاي بيشتر و آفات ديگر مي‌باشد. اين امر به نوبه خود به معني اين است كه نقصي در مرحله تهيه كمپوست و يا پاستوريزاسيون آن و يا مشكلاتي در وضعيت بهداشتي در مزرعه وجود دارد. بر خلاف اين واقعيت كه كنه‌هاي شكارچي براي قارچها مفيد هستند، براي كاركنان ايجاد ناراحتي مي كنند. زيرا به آساني به لباس و دست‌هاي آنها مي‌چسبند و احساس ناخوشايندي ايجاد مي‌كنند. هر گاه كنه‌هاي شكارچي ظهور پيدا مي‌كنند توصيه مي‌شود كه تمام بسته كمپوست براي رديابي منبع تغذيه كنه‌ها بازرسي شود و اقداماتي براي كنترل آفات واقعي قارچ در نظر گرفته شود.

اقدامات عمومي براي جلوگيري از ظهور همه انواع كنه‌ها در طي پروسه كشت قارچ

كنه بر روي قارچ دكمه اي

۱- كمپوست سازي با كيفيت بالا و پاستوريزاسيون مناسب كمپوست به منظور دستيابي به يك محيط انتخابي براي رشد ميسليوم قارچ

۲- رعايت شديد اصول بهداشتي در مزرعه

۳- كنترل مگس‌ها و ساير انتقال دهندگان كنه

۴- تميز كردن كامل تمام ماشين آلات، ادوات و اتاق‌هايي كه در طي مرحله بذر زني و ريسه دواني مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

۵- بخاردهي اتاق‌ها(كوك اوت) در انتهاي هر دوره كشت با حرارت مورد نياز (مي‌بايست اطمينان پيدا كرد كه دما در تمام اتاق رشد و در تمام سطوح و قفسه‌ها به سطح مورد نياز رسيده است تا هر گونه احتمال زنده ماندن كنه‌ها از بين برود).

۶- استفاده ازمواد ضدعفوني كننده براي تميز كردن تمام سطوح و ملزومات مورد استفاده در طي كار.

۷- حذف سريع كمپوست مصرف شده از مزرعه.

 

سرمايه لازم براي ورود به صنعت پرورش قارچ

سرمايه لازم براي ورود به صنعت پرورش قارچ

اولين سوالي كه ممكن است به ذهن يك علاقمند پرورش قارچ براي ورود به اين صنعت برسد هزينه لازم براي شروع كار است، البته براي تاسيس يك كارگاه خانگي و زيرپله اي مي توان با سرمايه ۱٫۵ ميليون توماني هم پرورش قارچ را آغاز كرد اما دبير انجمن توليدكنندگان قارچ خوراكي كشور، چندان با اين نوع سرمايه گذاري ها موافق نيست و مي گويد: كارگاه ها يا سالن هاي زيرزميني و زيرپله اي محكوم به شكست هستند كه علت آن هم، نوسانات بازار و قيمت بالاي تمام شده توليد قارچ است كه موجب ورشكستي صاحبان اين كارگاه ها مي شود.

به گفته حبيب الله عظيمي، براي فعاليت تنها دو سالن توليد و پرورش قارچ، نياز به يك سيستم سرمايشي با قيمتي حدود ۱۵ ميليون تومان است ضمن اينكه، تجهيزات ديگري هم براي پرورش قارچ مورد نياز است كه حجم سرمايه گذاري در زمينه قارچ را افزايش مي دهد.

اين فعال حوزه توليد قارچ، معتقد است كه علاقه مندان به توليد قارچ براي آغاز به كار بايد به دنبال تاسيس كارخانه هايي با ظرفيت بالاي ۲۰۰ تن كمپوست(بستررويش قارچ) باشند تا فعاليت آنها به صرفه باشد.

وي درباره حجم سرمايه گذاري براي توليد و پرورش قارچ مي گويد: براي كارخانه اي با ظرفيت ۲۰۰ تن كمپوست نياز به زميني با وسعت ۲ هزار متر مربع است كه پيشنهاد مي شود كارخانه در زميني با مساحت ۴ هزار مترمربع تاسيس شود تا امكان توسعه كارخانه در سال هاي آينده وجود داشته باشد.

عظيمي در ادامه تصريح مي كند: علاوه بر زميني با وسعت زياد، كارخانه بايد چاه آب يا حقابه داشته باشد كه با در نظرگرفتن اين شرايط، براي آغاز به كار و فعاليت در حوزه توليد قارچ بايد سرمايه اي در حدود ۲ ميليارد تومان داشته باشيد.

دبيرانجمن پرورش قارچ، بيان مي كند: وزارت جهاد كشاورزي، مجوز آغاز به كار سالن هاي توليد قارچ ۲۰۰ تني را مي دهد اما براساس آمار به دست آمده از كارگاه هاي توليد قارچ، صرفه اقتصادي در سالن هاي با ظرفيت ۴۷۵ تا ۵۰۰ تن است و توليد قارچ با ظرفيت كمتر، چندان به صرفه نيست.

ارائه مشوق هاي مالي براي توليدكنندگان

تأمين سرمايه ۲ ميليارد توماني براي ورود به صنعت پرورش قارچ براي بسياري ازعلاقه مندان بالاست البته وزارت جهاد كشاورزي از اين توليدكنندگان حمايت كرده و تا حدودي به آنها كمك مي كند. به گفته دبيرانجمن پرورش قارچ، وزارت جهاد كشاورزي به فعالاني كه ۲۰ درصد ازحجم سرمايه گذاري را در چنته داشته باشند تسهيلات بانكي ارائه مي دهد كه سود اين وام هم حدود ۱۸ درصد است.

مسير توليد و پرورش قارچ

پس از اينكه حجم سرمايه گذاري براي ورود حرفه اي به صنعت توليد قارچ مشخص شد بايد چگونگي توليد اين خوراكي پرطرفدار، زمان كشت و حجم توليد آن تعيين شود، قارچ در بستري پرورش مي‌يابد كه به آن «كمپوست» مي گويند.

كمپوست نوعي كود گياهي به حساب مي‌آيد كه تركيبي از كاه و كلش است و به طور متوسط از هر تن كمپوست، مي توان حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ كيلو قارچ بدست آورد كه بازدهي كارگاه بستگي به تجهيزات و تجربه توليدكننده دارد.

پرورش قارچ، زحمت كم درآمد خوب/ براي كارآفريني با 1.5 ميليون سرمايه شروع كنيد

سوالي كه ممكن است پس از تعيين ميزان بازدهي هر تن كمپوست، به ذهن خطور كند اين است كه آيا پس از هر بارچينش قارچ، بايد كمپوست جديد خريداري شود، كه پاسخ اين سوال خير است، زيرا ازهر بلوك كمپوست تا سه چين برداشت مي شود و كمپوست تا سه بار قدرت باردهي دارد؛ البته بايد اين موضوع هم در نظر گرفته شود كه قيمت هر تن كمپوست بين ۴۷۰ تا ۵۶۰ هزارتومان است.

مراحل توليد قارچ

براي پرورش قارچ به يك سالن نياز است كه اندازه آن بسته به ميزان توليد قارچ متفاوت است اما به طور ميانگين، يك سالن ۴۰ متري براي پرورش پنج تن قارچ كفايت مي كند، علاوه بر فضايي براي پرورش، نياز به اقداماتي از جمله عايق كاري سالن براي جلوگيري از اتلاف گرما و سرما، قفسه‌بندي و … است.

پس از تهيه تجهيزات، بايد موارد ذيل به ترتيب اجرايي شود:

۱)ضدعفوني كردن سالن

۲) ورود كمپوست به سالن و چيدن آن در قفسه ها

۳) ميسليوم راني (پنجه دواني)

۴) بريدن كيسه هاي روي بلوك‌ها و تخته كوبي (تخت كوبي)

۵) خاكدهي و آبياري خاك

۶) انداختن روزنامه روي بستر و مرطوب نگه داشتن آنها

۷) رافلينگ (پنجه كشي)

۸) برداشتن روزنامه ها و شوكدهي روز اول

۹) شوكدهي روز دوم

۱۰) شوكدهي روز سوم

۱۱) فلش يك (اولين محصول دهي)

۱۲) فلش دو (دومين محصول دهي)

۱۳) فلش سه (سومين محصول دهي)

۱۴) تخليه كمپوست و نظافت

در اين ميان، توضيح برخي اصطلاحات مربوط به پرورش قارچ ضروري است، به عنوان نمونه در مرحله سوم(ميليسيوم راني)؛ ميسليوم به تارهاي نازك سفيدي گفته مي شود كه از بذر قارچ رشد ميكند ودر تمامي كمپوست حركت كرده و آن را بعد از مدتي يكدست سفيد مي كند.

در مرحله ۴ كه تخته كولي يا تخت كوبي است، كيسه هاي روي كمپوست ها را مي بريم و سطح روي بلوك هاي كمپوست را مي كنيم و با يك تخته يا ماله بنايي دوباره آنها را صاف مي كنيم. در مرحله ۵ ، بعد از اينكه كمپوست كامل با ميسليوم سفيد شد روي آن را با لايه اي از خاك مخصوص به نام پيت به ضخامت ۴ سانتيمتر مي پوشانيم كه قارچ درون اين لايه خاك رشد مي كند.

در مرحله ۷ كه رافلينگ نام دارد، عمل پنجه كشي يا شخم زدن خاك انجام مي شود به صورتي كه ميسليوم هايي كه در خاك رشد كرده اند به هم بخورند تا در آينده قارچ ها يكنواخت رشد كنند.

پرورش قارچ، زحمت كم درآمد خوب/ براي كارآفريني با 1.5 ميليون سرمايه شروع كنيد

مراحل ۸، ۹ و ۱۰ كه شوكدهي است باعث مي شوند رشد ميسليوم متوقف شود و ميسليوم ها يكپارچه شده و شروع به توليد قارچ دكمه اي مي كنند.

مرحله ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ : رويش و چيدن قارچ بعد از شوكدهي هر روزه و يكنواخت نيست بلكه در روزهايي قارچ قابل برداشت و در روزهايي قابل برداشت نيست (به روزهايي كه قارچ قابل برداشت زيادي وجود دارد فلش مي گويند.)

زمان مورد نياز براي توليد قارچ

حدود دوماه براي پرورش قارچ، زمان لازم است كه اين زمان ممكن است يك هفته كمتر يا بيشتر شود البته اگر زمان توليد كمپوست(بستر پرورش قارچ) را هم درنظربگيريم اين زمان به ۳ ماه افزايش مي يابد.

به گفته عظيمي، فعال حوزه پرورش قارچ، بهره گيري از سيستم هاي پيشرفته، توليد كمپوست را به حدود ۲۰ روز رسانده است كه پس از تهيه كمپوست، اين مواد وارد سالن هاي پرورش قارچ مي شوند و در دماي مشخص قرار مي گيرند و يك ماه پس از بذرپاشي، قارچ ها آماده و طي دو تا سه هفته چيده مي شوند.

دبير انجمن توليدكنندگان قارچ خوراكي، ادامه مي دهد: پرورش و بهره برداري از قارچ ۴۵ تا ۱ ماه به طول مي انجامد و ۲۰ روز تا يك ماه هم توليد كمپوست زمان مي برد.

 

صفر تا صد پرورش قارچ:

صفر تا صد پرورش قارچ:

 

 

صفر تا صد پرورش قارچ

اگر روياي پرورش قارچ را در سر داريد خواندن اين مقاله براي شما بسيار مفيد است ضمن اينكه لينك دانلود يك كتاب كامل در اين زمينه نيز در انتهاي مقاله آورده شده تا اگر پس از مطالعه مقاله هنوز بر سر تصميم خود بوديد با مطالعه جزييات بيشتر احتمال موفقيت خود را افزايش دهيد.

پرورش قارچ

حتما بارها و بارها واژه پرورش قارچ به گوشتون رسيده، هركسي كه در فكر و روياي كارآفريني باشه پرورش قارچ به احتمال زياد يكي از اولين گزينه هاش بوده و متاسفانه به همين دليل و بخاطر نبود اطلاعات صحيح و آمار و ارقام اشتباه خيلي ها بدون دانش و تجربه كافي به اين عرصه وارد شدند و دست از پا دراز تر، خارج شدند!

پرورش قارچ خوراكي اهميت بسزايي در كشور ما پيدا كرده است، با بالا رفتن هرروزه قيمت انواع محصولات پروتئيني خانواده گوشتي در كشور و كشف هرروزه مضرات اين نوع از مواد باعث باز شدن فضا براي ورود محصولات پروتئيني سالم‌تر و با ارزش غذايي بالاتر، همانند قارچ به فرهنگ مصرف عموم گرديده است و جا افتادن هرروزه فرهنگ مصرف باعث ايجاد توجيه اقتصادي ايده آل در توليد قارچ شده است. همين مسئله موجب گرديده هر روزه جوانان و افراد با نبوغ بيشتري امكان توليد و پرورش و سود آوري آن در مقياس كوچك و بزرگ را بررسي كنند از سوي ديگر سود ده بودن بسياري واحد هاي توليدي پراكنده شده در كل كشور، همچنين روبه گسترش بودن و بزرگتر شدن هر روزه اين واحدها بر جذابيت اين فعاليت اقتصادي افزوده است اين فضا باعث وارد شدن افراد سود جو به اين عرصه گرديده كه با عنوان هدايت و راهنمايي توليد كنندگان قارچ، سود سرشاري را از طريق گوناگون نصيب خود كرده اند و اين افراد هماناني هستند كه اين توهم را به غلط بوجود آورده اند كه توليد قارچ به هرشكل و شيوه اي سود آور و داراي توجيه اقتصادي بوده و سود سراري را نصيب توليد كننده مي كند.

قارچ را ميتوان به دو روش اصولي و غير اصولي پرورش داد! غير اصولي يعني اينكه بدون هيچگونه آموزشي در زير زمين خانه ها و اتاق هاي غير استاندارد و ... پرورش را شروع كنيم و محصول را با نصف قيمت بازار به فروش برسانيم كه البته بيشتر از آن هم نمي­توانيم بفروشيم چراكه قطعا محصول توليدي با اين سبك، كيفيت لازم و درجه يك را نخواهد داشت! چنين كسب‌وكاري پايدار نيست و نمي‌توان به‌عنوان منبع درآمد دائمي روي آن حساب باز كرد. اما روش‌هاي اصولي ميتوانند آينده كاري و پولي شما را تضمين كند.

مراكزي چون جهاد دانشگاهي، جهاد كشاورزي و مراكز فني‌وحرفه‌اي مهم‌ترين مراكز فراگيري مهارت‌هاي لازم براي پرورش قارچ هستند در اين سازمان‌ها و نهادها دوره‌هاي آموزشي يك‌ماهه و يك‌ونيم ماهه برگزار مي‌شود. در اين دوره‌ها شگردهاي اوليه پرورش قارچ و شيوه‌هاي توليد به افراد آموزش داده مي‌شود. اما مهم‌ترين آموزش‌ها زماني صورت مي‌گيرد كه افراد بعد از گذراندن دوره‌هاي يادشده در محيط‌هاي صنعتي و در محل پرورش قارچ بين چهار تا شش ماه مهارت پرورش قارچ را به صورت عملي ياد مي‌گيرند. چون در اين مرحله است كه به‌اصطلاح ريزه‌كاري‌هاي اين توليد را آموزش مي‌بينند. در اين شش ماه بخش كمپوست‌سازي، آزمايشگاه و... را فرا مي‌گيرند. افراد بعد از گذراندن اين دوره‌ها مي‌توانند به صورت مستقل واحد پرورش قارچ راه‌اندازي كنند.

عكس سالن پرورش قارچ

ايجاد شرايط محيطي يكي از مهم‌ترين ركن‌هاي اصلي توليد قارچ با كيفيت است. پرورش قارچ در سالن هاي قفسه‌بندي شده انجام مي‌شود و تجهيزات خاص خود را هم براي فصل تابستان و هم زمستان نياز دارد.

به‌عنوان مثال در تابستان براي ايجاد شرايط آب و هوايي مناسب سالن بايد از چيلر و در زمستان بايد از ديگ بخار استفاده كرد.

براي كار بهتر بايد سرمايه بيشتري داشت اما شما در ابتدا با 5 يا 6 كارگر هم مي‌توانيد كارتان را آغاز كنيد اما با گسترش كار بايد تيم بيشتري جمع كنيد چرا كه برداشت قارچ بايد سريع انجام شود تا محصولتان حيف نشود. براي شروع بهتر است كه به صورت نيمه صنعتي قارچ را پرورش داد، نيمه صنعتي يعني شما جاي اينكه از ماشين و تجهيزات براي كارتان استفاده كنيد بايد از نيروي انساني كه به مراتب هزينه بالاتر و خطاي بيشتر نسبت به ماشين دارند بهره ببريد. سپس با گسترش كار و جمع كردن سرمايه، ماشين‌آلات را جايگزين نيروي كار مي‌كنيد.

قارچ را مي‌توان به سه شكل به بازارعرضه كرد اول آنكه بايد بازار فروش را خودمان پيدا كنيم و مشتري هايمان را پايبند محصولات خود كنيم، منظور بازارهاي محلي است. سوپر ماركت‌ها يا تره بار يا هر مكان عرضه قارچ در اطرافتان. روش دوم فروش به دلالان است كه متداول‌ترين روش در محصولات كشاورزي اين روش است چرا كه دلالان محصول را به صورت يكجا و البته با قيمت كمتري خريداري مي‌كنند. روش سوم صادرات است كه اين روش هم نيازمند محصول فراوان باكيفيت و بسته ‌بندي‌هاي خاص است. البته توليد‌كننده‌اي كه مي‌خواهد از اين روش استفاده كند بايد بازار‌هاي خارجي را بشناسد و شرايط آن را مهيا سازد. سالهايي بوده كه در فروش قارچ افت قيمت بسياري داشتيم تا جايي كه بسياري از پرورش دهندگاني كه با وام‌هاي بانكي وارد اين كار شده بودند مجبور به تغيير شكل و رها كردن اين حرفه شدند اما بعنوان مثال سال 96 قيمت اين محصول در بازار بسيار مناسب و سود پرورش دهندگان نيز، قابل قبول بود.

پروانه كار

براي پرورش قارچ نياز به دو پروانه كاري است يكي پروانه نظام صنفي و ديگري پروانه نظام مهندسي. پروانه اول را به هر كسي كه وارد اين حرفه شود مي‌دهند اما دريافت پروانه دوم نيازمند متراژ بالاي سالن پرورش قارچ است و تسهيلاتي هم كه به اين كسب و كار تعلق مي‌گيرد با پروانه نظام مهندسي قابل دريافت است.

با صنعتي شدن اين كسب و كار مي‌توانيم شاهد محصولات بيشتر و باكيفيت تري باشيم. نكته مهمي كه بايد به شما در مورد پرورش قارچ و طرح‌هايي كه در اينترنت است بگويم اين است كه بله شما در يك اتاق سه در چهار به همراه خانواده‌ات هم مي‌تواني قارچ پرورش دهي اما فقط درجا زدن است چرا كه بايد محصول به‌صورت عظيم و گسترده كشت شود تا هزينه و درآمد سر به سر شود. بهتر است سالن پرورش قارچ را اجاره كنيد نه اينكه آن را بسازيد چرا كه ساخت سوله براي اين كار بسيار هزينه بر است و اين امر در ابتداي كار خرج بسياري را روي دستشان مي‌گذارد.

كسي كه كارش را اصولي آغاز مي‌كند با سختي‌هاي كار هم آشنا مي‌شود. چون اين صنعت نياز دارد كه افراد شيفت شب هم بالاي سر كار باشند يا ممكن است برق قطع شود و سالن دماي مناسب را از دست بدهد و... پس بايد بدانيد كه درواقع اين كار سختي‌هاي زيادي دارد. قارچ موجودي زنده است و هر اتفاقي آن را تحت تاثير قرار مي‌دهد. چون كافي است افراد تنها ٢٤ ساعت بالاي سر كار نباشند. در اين صورت كل زحمت‌هاي قبلي از دست مي‌رود. براي يك واحد كوچك ١٠٠ تا ١٥٠ تني كه زمين و سوله و... را در اختيار داشته باشد، بين ١٥٠ تا ٢٠٠ ميليون تومان سرمايه اوليه نياز است. اين هزينه براي راه‌اندازي يك واحد نيمه صنعتي و توليد اصولي و دائمي است. در بحث پرورش قارچ، اگر واقعا كاري حرفه‌اي را آغاز كنيد و همه جوانب را رعايت كنيد ، بعد از كسر همه هزينه‌هاي توليد و نيروي انساني و... مي‌توانيد روي سود سالانه ٤٠ درصد حساب كنيد. البته هستند واحدهايي كه ممكن است با همين شرايط سودشان بين ٢٥ تا ٣٠ درصد باشد اما به‌طور كلي سودي تا همين حدود نصيب سرمايه‌گذاران مي‌شود. چنين واحدي براي بيش از ١٠ نفر اشتغال‌زايي مي‌كند. البته ناگفته نماند كه ميزان سرمايه مورد نياز توليد قارچ به وسعت كار و ميزان كار بستگي دارد. به‌طور كلي اگر فردي تصميم به سرمايه‌گذاري در زمينه توليد صنعتي قارچ گرفته و مي‌خواهد توليدي اقتصادي را روانه بازار كند لازم است براي آن هزينه بالايي در نظر بگيرد. به‌طور مثال يك مزرعه ٤٠٠ تني صرفا در بخش تجهيزات و گلخانه‌هاي مورد نياز بايد ٥ ميليارد تومان سرمايه‌گذاري كند و متناسب با منطقه به قيمت زمين هم افزوده مي‌شود.

دما، عاملي مهم در پرورش قارچ

دمايي كه براي قارچ دكمه اي در تمام فصول مورد نياز است در كل دوره كشت كه نزديك به ٧٠ روز است، بين ١۶ تا ٢۵ درجه ميباشد، كه فراهم آوردن اين رنج دمايي براي قارچ در فصول سرد تقريبا آسان تر از فصول گرم است و به همين دليل است كه اكثر قارچ كاران در فصول گرم با توجه به امكانات كم علاقه كمتري نسبت به كشت قارچ نشان ميدهند.

براي ايجاد يك سالن پرورش قارچ مجهز معمولا از اير واشر و چيلر هاي پيشرفته استفاده ميشود چراكه تمايل قارچ بيشتر به سمت هواي سرد است تا هواي گرم و اين مطلب به اين معناست كه اگر شما دماي پاييني را در سالن خود داشته باشيد آسيبي به كمپوست و قارچ دكمه اي وارد نخواهد شد و تنها رشدقارچ هاي شما متوقف ميشود، ولي اگر سالن پرورش قارچ در زمان باردهي دمايي بالاتر از ٢٠ را تجربه كند توليدكننده صدمه ديده و ضرر بزرگي در انتظارش خواهد بود .
پس هر قدر هم كه براي تاسيسات برودتي نياز به هزينه باشد به هيچ وجه نبايد خساست ورزيد چراكه تاسيسات نا مطمئن ضرر دهي ميليوني آينده شما را در بر خواهد داشت .

مهمترين شرايط سالن توليد :

  1. عدم وجود نور مستقيم خورشيد
  2. داشتن خروجي فاضلاب، جهت شستشو وخروج آب اضافي سالن
  3. امكان دسترسي به آب
  4. توانايي محل براي ايجاد دمايي در رنج ١۶ تا ٢۵ درجه
  5. محلي براي نصب دستگاه هاي كنترل رطوبت ، هوا ساز و كولر

در مورد سوله هاي پرورش نيز، نكته هايي قابل اهميت است

عكس سالن پرور قارچ

  1. مساحت تقريبي 70 الي 120 متر با ارتفاع حداقل 3 تا 4 متر و البته مستطيل شكل
  2. عايق بندي سقف سوله براي جلوگيري از تبادل گرما وسرما، چون معمولا سقف سوله با ورقه هاي فلزي ساخته ميشود كه تبادل دمايي دارد!

در روش صنعتي براي ايجاد يك سالن از تجهيزات يشرفته مانند چيلر -اير واشر - هيتر - دما سنج ها و رطوبت سنج هاي ديجيتال و.......... استفاده ميشود كه قيمت بالايي هم دارند اما در سرمايه گذاري هاي گسترده به صرفه مي باشند

براي ايجاد يك سالن كوچك در منزل موارد زير را نياز داريد:

  1. اتاق پرورش كه بهترين نوع ديوار هاي به كار رفته در آن سيماني مي باشد (نگهداري بيشتر رطوبت) سقف و ديوار هاي گچي براي جلوگيري از خسارت بايد حتما با پلاستيك پوشيده و عايق بشوند.
  2. اتاق بايدحتما جايي براي خروج آب داشته باشه چون آب بسياري در مراحل مختلف مورد نيازه
    ٣- اتاق پرورش بايد امكان نصب تجهيزاتي براي تهويه و هوا دهي رو داشته باشه
    ۴- اتاق پرورش بايد كاملا بدون درز (جلوگيري از ورود هوا + حشرات) و عاري از هر گونه آلودگي باشد
  3. امكان نصب وسايل گرمايشي
  4. لوله كشي آب براي آبياري و ايجاد رطوبت
  5. ارتفاع مناسب براي ايجاد طبقات 3 متر مي باشد ولي ارتفاع كمتر هم قابل استفاده است

برآورد هزينه كسب‌وكارهاي كوچك

براي يك سالن استاندارد ۶۰ متري با ظرفيت ۵ تن ، كه جزو سالن هاي كوچك به حساب مي آيد تجهيزات زير را لازم داريد:

قفسه‌بندي با ظرفيت ۵ تن كمپوست، رطوبت‌ساز پروانه‌اي، كولرآبي ، سم‌پاش و پله و رطوبت‌سنج ، فن و كانال . اما در هر كسب‌وكاري سرمايه در گردشي هم وجود دارد كه در مورد پرورش قارچ شامل كمپوست كه براي يك سالن استاندارد ٦٠ متري تا ٥ تن از آن مورد نياز است ، ٤ متر خاك پوششي پاستوريزه ،١٠٠ كارتن ١٠ كيلويي براي هزار كيلو قارچي كه برداشت مي‌شود ، هزينه‌هاي حمل‌ونقل ، تخليه سالن و آبونمان برق و آب

بايدهاي توليد قارچ

بهترين زمان شروع پرورش قارچ معمولا از اواسط شهريورماه تا اواسط بهار است. البته اين زمان براي سالن‌هاي مجهز توليد قارچ كه داراي خنك‌كننده‌هاي مناسب هستند، بسيار مساعدتر است. معمولا در زمستان به جاي استفاده از رطوبت‌ساز از ديگ بخار استفاده مي‌شود كه هم گرماي سالن را تامين مي‌كند و هم موجب ايجاد رطوبت بيشتر مي‌شود. با بسته‌بندي قارچ مي‌توان به درآمد بيشتر دست يافت. البته قارچ با بسته‌بندي نياز به مجوزهاي لازم دارد ولي در مواردي ديده شده كه شركت‌هاي بزرگ اقدام به فروش امتياز ليبل خود به پرورش‌دهندگان مي‌كنند كه مي‌توان با خريد ليبل براي بسته‌بندي قارچ در محل توليد اقدام كرد. در صورتي كه بتوان در كنار پرورش قارچ، پخش و فروش آن را هم انجام داد، از سود بسيار بيشتري برخوردار مي‌شويد كه در شروع كار توليد از گزينه‌هاي مهم در پرورش قارچ و رمز موفقيت آن به شمار مي‌رود. ميزان استاندارد برداشت قارچ در ايران از هر تن كمپوست ٢٠ درصد است، يعني ٢٠٠ كيلو قارچ از هزار كيلو كمپوست. با بالاتر رفتن تجربه فرد توليدكننده، ميزان محصول توليدي نيز تا حدود ٢٨ درصد افزايش مي‌يابد.
مراحل توليد قارچ

برداشت قارچ:

بعد از آن كه رشد قارچ به حد كافي رسيد و تاج آن شكل كامل خود را پيدا كرد بايد قارچ‌هاي رسيده را برداشت كرد. در برداشت محصول بايد به اين نكته توجه شود كه قارچ‌هايي كه ترك برداشته و ********ر آن باز شده باشد ارزش بازاريابي را از دست مي دهند. همچنين اين قارچ ها وزنشان كاهش يافته و قارچ‌هايي كه زودتر از موعد چيده شوند وزن آن‌ها سبك و از قارچ‌هاي درجه دو محسوب شده و ارزش غذايي كمتري دارند. در هنگام جمع‌آوري محصول نبايد از سبدهاي بزرگ براي برداشت استفاده كرد. چون فشار قارچ ها روي هم در سبد باعث مي شود كه قارچ‌هاي زير خراش بردارند و سياه شوند. جهت برداشت محصول قارچ بايد كلاهك را در دست گرفته و يك پيچ به آن داده تا پايه آن از زمين جدا شود و فورا ساقه كثيف و آلوده را با چاقوي تيز قطع كنيد و قارچ تميز را داخل سبد قرار دهيد. و بهتر است كه جمع‌آوري با دستكش انجام شود. برداشت قارچ هر پانزده روز يكبار انجام مي‌ شود و اين برنامه به مدت دو تا سه ماه طول مي كشد.

نكته بسيار مهم اول : ميزان توليد بيشتر به تجربه شخص توليد كننده و كمپوست درجه ۱ و خاكپوششي پاستوريزه بستگي دارد

نكته بسيار مهم دوم : براي شروع توليد قارچ از كم شروع كنيد ، حداكثر ۱ تن كمپوست خريداري كنيد و در شرايط استاندارد نگه داري كنيد و تمام تجربه ها را يادداشت كنيد و بعد ۲ دوره با تجربه و علم كافي به كار حرفه اي را شروع كنيد

*قارچ دكمه اي بسيار حساس است و هر اشتباهي تمام محصول و زحمت شما را نابود خواهد كرد.
نكته بسيار مهم سوم : حتما زير نظر يك فرد با تجربه شروع به كار كنيد و شرايط مورد نياز قارچ را دقيقا فراهم كنيد.

برآورد سود پرورش قارچ

براي اينكه بتوانيد سود پرورش قارچ را به توجه به امكانات خود برآورد كنيد به اين صورت عمل كنيد:
1- هزينه هاي مربوط به زمين را مشخص كنيد

2- حداكثر هزينه هاي لازم جهت خريد تجهيزات را محاسبه كنيد

3-هزينه لازم جهت تامين مواد اوليه و كارگر ها را تعيين كنيد.


به طور خلاصه همه هزينه هايي كه براش شروع لازم است را در نظر بگيريد .

به طور ميانگين از هر يك تن كمپوست قارچ دكمه اي مي توان ۱۵۰ تا ۳۵۰ كيلوگرم قارچ برداشت كرد. شما حداقل را در نظر بگيريد يعني 150 تن قارچ از هر تن كمپوست

*حالا ميزان ظريت نهايي توليد را در قيمت فروش قارچ ضرب كنيد تا مجموع درآمد هايتان بدست آيد.

*كل هزينه هاي توليد را از فروش كل كم كنيد تا ميزان سود تقريبي شما از پرورش قارچ بدست آيد.

فراموش نكنيد...

پرورش قارچ خانگي با مشكلات زيادي روبه‌روست. مثلا اينكه ممكن است تمامي بستر كشت پرورش دهندگان دچار بيماري مايكوگن و يا تار عنكبوتي شود و محصول آن‌ها نابود شود! بنابراين پرورش قارچ خانگي با ريسك بالايي همراه است كه گاهي خطر نابودي همه محصول كشت شده را به دنبال دارد.
معمولا گفته مي‌شود كه پرورش قارچ در حياط خلوت، زيرزمين و ... با هزينه‌ي بسيار پاييني انجام مي‌شود ولي همه چيز به اين آساني كه گفته مي‌شود نيست. البته قارچ گياه سازگاري است ولي اين مهم است كه ببينيم مي‌توانيم چند درصد محصول از كمپوست بگيريم و اينكه چگونه مي‌توانيم با مريضي‌هايي كه محصول ما دچار آن مي‌شود مقابله كنيم پس اگر صرفا به دنبال سرگرمي هستيد ميتوانيد پرورش قارچ در منزل را امتحان كنيد اما اگر با تمام سرمايه يا از آن بدتر با وام ميخواهيد در منزل پرورش قارچ انجام دهيد به اميد سود دهي و بازگشت سرمايه، بايد بدانيد كه با اين كار كه وارد معامله پر ريسكي ميشويد.

سير تا پياز پرورش قارچ - سالن داري

سير تا پياز پرورش قارچ - سالن داري

 

 

كيسه كمپوست قارچ

 

سالن داري

در روش هاي قديمي كمپوست در كيسه هاي پلاستيكي استوانه اي به وزن حدود ۱۳ تا ۱۵ كيلو گرم ريخته مي شد. پس از اضافه نمودن بذر به كمپوست و انتقال كيسه هاي كمپوست به سالن و چيدن آنها در بين طبقات قفسه بندي، لازم است در كيسه ها باز شود و روي كيسه هاي كمپوست را با باز كردن تكه هاي كمپوست از هم افشان و خار كرده و به نحوي كه تحدب و تقعري نداشته باشد روي آنها صاف شود و ۱۰ درصد از بذر كمكي اضافه گردد. لازم است پس از پاشيدن بذر كمكي با حركت انگشتان دست، در لايه سطحي كمپوست، بذر را به عمق 2 سانتيمتري كمپوست انتقال دهيم. لزوم مرتب نمودن لايه سطحي كمپوست به واسطه فشرده شدن و نامرتب شدن كيسه هاي كمپوست در طي مراحل انتقال آنها به سالن است.يك سالن دار مي بايست از انجام تمام كارها و عملياتي كه قرار است در هر يك از مراحلسالن داري صورت مي پذيرد اطلاع كامل داشته باشد. سالن دار بايد از نحوه كار و عملكردتمام دستگاه ها در سالن با اطلاع باشد. بهتر است وي علاوه بر اطلاعات ذكر شده، آمار و اطلاعات دقيقي نيز درباره تعداد كيسه كمپوست در سالن، تاريخ ورود آنها به سالن و تاريخ شروع باردهي داشته باشد. ترجيحا لازم است اين كار با يادداشت برداري همراه باشد.

 

 

ميسيليوم قارچ

فراهم آوردن شرايط مطلوب زيست محيطي

در دوره رشد ميسليوم (دو هفته اول) بسته به گونه بدر (سرما دوست يا گرما دوست بودن آن)، دماي بستر (دماي درون كمپوست) حدود بين ۲۳ تا ۲۵ درجه سانتيگراد، رطوبت سالن حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد و دماي سالن تابعي از دماي بستر حدودا ۲۲ تا ۲۴ درجه سانتيگراد است. در واقع در چهارده روز اول رشد ميسليوم در كمپوست، دماي بستر بايد حدود ۲۳، ۲4و ۲۵ درجه سانتيگراد باشد كه بسته به فصل، دماي سالن را تابع قرار ميدهيم مثلا در تابستان ممكن است اگر دماي بستر ۲۶ درجه سانتيگراد باشد، دماي سالن را روي ۲۰ درجه سانتيگراد تنظيم نماييم و با در زمستان اگر دماي بستر ۲۶ درجه سانتيگراد باشد دماي سالن ۲۷ درجه سانتيگراد باشد. متذكر مي شود دماي 10درجه سانتيگراد، باعث توقف يا كم شدن رشد و دماي ۳۵ درجه سانتيگراد، باعث مرگ بسياري از ميسليوم ها مي شود. غلظت دي اكسيد كربن سالن بين ۳۰۰۰ تا 6000 و به طور معمول 5000 پي پي ام (5/0 درصد) مي باشد، بنابراين تهويه، تابع مقدار دي اكسيد كرين است كه در صورت افزايش اين مقدار، تهويه صورت مي پذيرد. بسته به نياز، تهويه هر ۱۲ ساعت يكبار و تابع مقدار دي اكسيد كربن مي باشد. در واقع در طول دوران رشد ميسليوم، احتياج به ورود هواي تازه نيست، لذا با يك تا دو بار تهويه در روز حجم مناسبي از گازهايي غير از دي اكسيد كربن كه براي رشد ميسليوم لازم است از سالن خارج مي گردد. اصولا در طول دوران ريسه دواني، گاز دي اكسيد كرين از كمپوست خارج و گرماي آن به كمپوست وارد مي شود. اين در حالي است كه اگر در مراحل قبلي تخمير كمپوست به طور كامل صورت نگرفته باشد دماي كمپوست در اين مرحله با كمترين تنش به شدت بالا مي رود. بهتر است (به ويژه در اوج سرماي زمستان و اوج گرماي تابستان)قبل از ورود كمپوست به سالن، دماي سالن را به حدود ۲۳ درجه سانتيگراد رساند. اين كار باعث مي شود كه از وارد شدن شوك حرارتي به كمپوست ها جلوگيري شود. لازم است كيسه هاي كمپوست را به نحوي روي قفسه ها چيد كه بين هر دو كمپوست در همه طرف يك تا دو سانتيمتر فضا وجود داشته باشد. اين كار به گردش هوا در سالن كمك مي كند، چرا كه اگر در بين قفسه ها، فضاي عبور هوا بسته باشد به نوعي گردش مناسب هوا با اشكال مواجه خواهد شد پرونده شرايط دمايي كه از قبل آماده نموده ايم به نوعي ما را در فراهم نمودن بهتر شرايط سالن ياري خواهد كرد. بهتر است با هماهنگي با مركز هواشناسي، پرونده سالانه دماي هوا،دماي سايه، رطوبت نسبي و ميانگين دماي ماه و فصل را تهيه نماييم غالبا در فصل معتدل كنترل دما مشكل تر است. در فصل گرم معمولا با مشكل قطع برق،سوختن موتورهاي كولر، فن، رطوبت ساز با هواسازها مواجه خواهيم بود. بهتر است در دو ماه تير و مرداد، واحد توليدي با كاهش توليد تا حد ممكن به كار توليد ادامه دهد. اصولا از پانزدهم اسفند تا پانزدهم ارديبهشت ماه و از پانزدهم شهريور تا پانزدهم آبان ماه هر سال شديد با نوسان دما مواجه خواهيم بود كه در مجموع در اين چند ماه كنترل دما مشكل تر خواهد بود و ممكن است در طي شبانه روز براي كنترل دما به وسايل سرمايشي و گرمايشي بهطور همزمان نياز داشته باشيم.لازم است در چهارده روز اول رشد ميسليوم، جلوي ورود جريان هواي خشك با بيش از حد مرطوب به سالن را گرفت چرا كه با تبخير و ميعان شديد، باعث نوسان رطوبت در درون كيسه هاي پلاستيك شده كه بعدها مشكل ساز مي شود. بنابراين بهتر است در فصول گرم از باد خنك و غير مرطوب (كولر، سرماساز) و در فصول سرد از باد گرم غير مرطوب (مثل حرارت گرماساز، شوفاژ) استفاده نماييم.

بازرسي كيسه هاي كمپوست     

بهتر است سالن دار، در روز و نيز در شب با نور زرد تابش چراغ قوه پرنور، به بازرسي سالن و كمپوست ها بپردازد چرا كه رنگ كپك ها مثل كپك سبز جنگلي، كبك سبز زيتوني وغيره در شب مشخص تر است (اين عمل را در مورد سالن داري قارچ صدفي هم توصيهمي كنند. در حين بازرسي و با دقت و تمركز با استفاده از ذره بين حتي مي توان به وجود كنه وبقيه آفات نيز پي برد. بديهي است در اين حالت با مشاهده اولين موارد اشكال مي توان درسريع ترين زمان به مقابله پرداخت. در روز نيز با استفاده از ذره بين مي توان با دقت بيشتر به بازرسي درون كمپوست ها پرداخت .

 

اگه تا اينجا از مطالبمون خوشتون اومده ميتونيد با مراجعه به اينجا از بقيه مقالات سايت ما هم بهره ببريد.