روش هاي مرسوم آماده سازي بستر كشت براي قارچ صدفي

وضعيت پرورش قارچ در كشور

اگرچه حجم توليدي قارچ در كشور بالاست اما ميزان صادرات اين ماده خوراكي چندان قابل توجه نيست، عظيمي وجود قوانين دولتي دست و پا گير را علت آن مي داند و مي افزايد: قارچ ميوه اي است كه تحت تاثير گرما، خراب مي شود و نگهداري آن بسيار سخت است برهمين اساس بايد در كوتاهترين زمان ممكن صادر شود البته در حال حاضر اين محصول به كشورهاي عربي از جمله عراق و كشورهاي حاشيه خليج فارس صادر مي شود اما اين رقم قابل توجه نيست.

وي تصريح مي كند: حجم صادرات به كشورهاي عربي در نيمه دوم سال (به علت پخت غذاهاي مخصوص اين فصل در كشورهاي عربي) افزايش مي يابد اما ميزان صادرات قارچ در نيمه اول سال چندان نيست .

وي ادامه مي دهد: بازاريابي مناسبي براي صادرات قارچ به كشور روسيه انجام شده است و درصورتي كه وزارت جهاد كشاورزي مشكلات گمركي و طولاني بودن بوروكراسي اداري را حل كند مي توان شاهد آغاز صادرات قارچ به اين كشور باشيم.

اين فعال حوزه پرورش قارچ بيان مي كند: دولت بايد براي افزايش صادرات قارچ، تسهيلاتي را براي فعالان اين حوزه در نظربگيرد و حق ورودي كالا به كشور و همچنين ورودي كشور وارد كننده را هم پرداخت كند، اقدامي كه دولت تركيه براي بهبود صادرات انجام مي دهد.

مشكلات و موانع توليدكنندگان

عظيمي مشكلات صنعت پرورش و توليد قارچ را وجود دلالان خرده پا در اين حوزه مي داند ومي گويد: سود اين دلالان با منافع توليدكنندگان در تضاد است و موجب نابساماني بازار توزيع مي شود اين افراد با كمك ترفندهاي مختلف، موجب كاهش قيمت توليد قارچ در بازار شده اند.

وي بيان مي كند: انجمن صنفي براي حمايت از توليدكنندگان قارچ و كاهش اثرگذاري حضور دلالان خرده پا در بازار به دنبال تاسيس شركت بيمه حمايت از توليدكنندگان است.

دبير انجمن توليدكنندگان قارچ اظهار مي‌كند: دولت براي حمايت از توليدكنندگان بايد قوانين مربوط به صادرات را تسهيل كند ضمن اينكه نياز به ايجاد وحدت و اتحاد ميان اعضاي انجمن براي حل مشكلات به خوبي احساس مي شود.

استان هاي تهران و البرز، در صدر توليدكنندگان

اگرچه قارچ در بسياري از شهرهاي كشور (خراسان رضوي، اصفهان، اردبيل و…) كاشت مي شود اما دبير انجمن توليدكنندگان قارچ، بيشترين استقبال براي توليد و پرورش قارچ را مربوط به شهرهاي تهران، كرج، هشتگرد،شهريار و قزوين مي داند، درواقع حدود ۶۵ درصد توليد قارچ در دو استان تهران و البرز انجام مي شود.

وي مي گويد: اگرچه بزرگترين كارخانه توليد قارچ كشور در شهر دزفول است اما اين دو استان بيشترين ميزان توليد را به خود اختصاص داده اند.

اين فعال حوزه پرورش قارچ، تصريح مي كند: تا سال گذشته ميزان توليد قارچ در كشور حدود ۱۲۰ هزار تن بود كه درسال جاري مجوز توليد ۲۰۰ هزار تن قارچ در كشور صادر شد.

سرمايه لازم براي ورود به صنعت پرورش قارچ

اولين سوالي كه ممكن است به ذهن يك علاقمند پرورش قارچ براي ورود به اين صنعت برسد هزينه لازم براي شروع كار است، البته براي تاسيس يك كارگاه خانگي و زيرپله اي مي توان با سرمايه ۱٫۵ ميليون توماني هم پرورش قارچ را آغاز كرد اما دبير انجمن توليدكنندگان قارچ خوراكي كشور، چندان با اين نوع سرمايه گذاري ها موافق نيست و مي گويد: كارگاه ها يا سالن هاي زيرزميني و زيرپله اي محكوم به شكست هستند كه علت آن هم، نوسانات بازار و قيمت بالاي تمام شده توليد قارچ است كه موجب ورشكستي صاحبان اين كارگاه ها مي شود.

به گفته حبيب الله عظيمي، براي فعاليت تنها دو سالن توليد و پرورش قارچ، نياز به يك سيستم سرمايشي با قيمتي حدود ۱۵ ميليون تومان است ضمن اينكه، تجهيزات ديگري هم براي پرورش قارچ مورد نياز است كه حجم سرمايه گذاري در زمينه قارچ را افزايش مي دهد.

اين فعال حوزه توليد قارچ، معتقد است كه علاقه مندان به توليد قارچ براي آغاز به كار بايد به دنبال تاسيس كارخانه هايي با ظرفيت بالاي ۲۰۰ تن كمپوست(بستررويش قارچ) باشند تا فعاليت آنها به صرفه باشد.

وي درباره حجم سرمايه گذاري براي توليد و پرورش قارچ مي گويد: براي كارخانه اي با ظرفيت ۲۰۰ تن كمپوست نياز به زميني با وسعت ۲ هزار متر مربع است كه پيشنهاد مي شود كارخانه در زميني با مساحت ۴ هزار مترمربع تاسيس شود تا امكان توسعه كارخانه در سال هاي آينده وجود داشته باشد.

عظيمي در ادامه تصريح مي كند: علاوه بر زميني با وسعت زياد، كارخانه بايد چاه آب يا حقابه داشته باشد كه با در نظرگرفتن اين شرايط، براي آغاز به كار و فعاليت در حوزه توليد قارچ بايد سرمايه اي در حدود ۲ ميليارد تومان داشته باشيد.

دبيرانجمن پرورش قارچ، بيان مي كند: وزارت جهاد كشاورزي، مجوز آغاز به كار سالن هاي توليد قارچ ۲۰۰ تني را مي دهد اما براساس آمار به دست آمده از كارگاه هاي توليد قارچ، صرفه اقتصادي در سالن هاي با ظرفيت ۴۷۵ تا ۵۰۰ تن است و توليد قارچ با ظرفيت كمتر، چندان به صرفه نيست.

ارائه مشوق هاي مالي براي توليدكنندگان

تأمين سرمايه ۲ ميليارد توماني براي ورود به صنعت پرورش قارچ براي بسياري ازعلاقه مندان بالاست البته وزارت جهاد كشاورزي از اين توليدكنندگان حمايت كرده و تا حدودي به آنها كمك مي كند. به گفته دبيرانجمن پرورش قارچ، وزارت جهاد كشاورزي به فعالاني كه ۲۰ درصد ازحجم سرمايه گذاري را در چنته داشته باشند تسهيلات بانكي ارائه مي دهد كه سود اين وام هم حدود ۱۸ درصد است.

مسير توليد و پرورش قارچ

پس از اينكه حجم سرمايه گذاري براي ورود حرفه اي به صنعت توليد قارچ مشخص شد بايد چگونگي توليد اين خوراكي پرطرفدار، زمان كشت و حجم توليد آن تعيين شود، قارچ در بستري پرورش مي‌يابد كه به آن «كمپوست» مي گويند.

كمپوست نوعي كود گياهي به حساب مي‌آيد كه تركيبي از كاه و كلش است و به طور متوسط از هر تن كمپوست، مي توان حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ كيلو قارچ بدست آورد كه بازدهي كارگاه بستگي به تجهيزات و تجربه توليدكننده دارد.

سوالي كه ممكن است پس از تعيين ميزان بازدهي هر تن كمپوست، به ذهن خطور كند اين است كه آيا پس از هر بارچينش قارچ، بايد كمپوست جديد خريداري شود، كه پاسخ اين سوال خير است، زيرا ازهر بلوك كمپوست تا سه چين برداشت مي شود و كمپوست تا سه بار قدرت باردهي دارد؛ البته بايد اين موضوع هم در نظر گرفته شود كه قيمت هر تن كمپوست بين ۴۷۰ تا ۵۶۰ هزارتومان است.

مراحل توليد قارچ

براي پرورش قارچ به يك سالن نياز است كه اندازه آن بسته به ميزان توليد قارچ متفاوت است اما به طور ميانگين، يك سالن ۴۰ متري براي پرورش پنج تن قارچ كفايت مي كند، علاوه بر فضايي براي پرورش، نياز به اقداماتي از جمله عايق كاري سالن براي جلوگيري از اتلاف گرما و سرما، قفسه‌بندي و … است.

پس از تهيه تجهيزات، بايد موارد ذيل به ترتيب اجرايي شود:

۱)ضدعفوني كردن سالن

۲) ورود كمپوست به سالن و چيدن آن در قفسه ها

۳) ميسليوم راني (پنجه دواني)

۴) بريدن كيسه هاي روي بلوك‌ها و تخته كوبي (تخت كوبي)

۵) خاكدهي و آبياري خاك

۶) انداختن روزنامه روي بستر و مرطوب نگه داشتن آنها

۷) رافلينگ (پنجه كشي)

۸) برداشتن روزنامه ها و شوكدهي روز اول

۹) شوكدهي روز دوم

۱۰) شوكدهي روز سوم

۱۱) فلش يك (اولين محصول دهي)

۱۲) فلش دو (دومين محصول دهي)

۱۳) فلش سه (سومين محصول دهي)

۱۴) تخليه كمپوست و نظافت

در اين ميان، توضيح برخي اصطلاحات مربوط به پرورش قارچ ضروري است، به عنوان نمونه در مرحله سوم(ميليسيوم راني)؛ ميسليوم به تارهاي نازك سفيدي گفته مي شود كه از بذر قارچ رشد ميكند ودر تمامي كمپوست حركت كرده و آن را بعد از مدتي يكدست سفيد مي كند.

در مرحله ۴ كه تخته كولي يا تخت كوبي است، كيسه هاي روي كمپوست ها را مي بريم و سطح روي بلوك هاي كمپوست را مي كنيم و با يك تخته يا ماله بنايي دوباره آنها را صاف مي كنيم. در مرحله ۵ ، بعد از اينكه كمپوست كامل با ميسليوم سفيد شد روي آن را با لايه اي از خاك مخصوص به نام پيت به ضخامت ۴ سانتيمتر مي پوشانيم كه قارچ درون اين لايه خاك رشد مي كند.

در مرحله ۷ كه رافلينگ نام دارد، عمل پنجه كشي يا شخم زدن خاك انجام مي شود به صورتي كه ميسليوم هايي كه در خاك رشد كرده اند به هم بخورند تا در آينده قارچ ها يكنواخت رشد كنند.

مراحل ۸، ۹ و ۱۰ كه شوكدهي است باعث مي شوند رشد ميسليوم متوقف شود و ميسليوم ها يكپارچه شده و شروع به توليد قارچ دكمه اي مي كنند.

مرحله ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ : رويش و چيدن قارچ بعد از شوكدهي هر روزه و يكنواخت نيست بلكه در روزهايي قارچ قابل برداشت و در روزهايي قابل برداشت نيست (به روزهايي كه قارچ قابل برداشت زيادي وجود دارد فلش مي گويند.)

زمان مورد نياز براي توليد قارچ

حدود دوماه براي پرورش قارچ، زمان لازم است كه اين زمان ممكن است يك هفته كمتر يا بيشتر شود البته اگر زمان توليد كمپوست(بستر پرورش قارچ) را هم درنظربگيريم اين زمان به ۳ ماه افزايش مي يابد.

به گفته عظيمي، فعال حوزه پرورش قارچ، بهره گيري از سيستم هاي پيشرفته، توليد كمپوست را به حدود ۲۰ روز رسانده است كه پس از تهيه كمپوست، اين مواد وارد سالن هاي پرورش قارچ مي شوند و در دماي مشخص قرار مي گيرند و يك ماه پس از بذرپاشي، قارچ ها آماده و طي دو تا سه هفته چيده مي شوند.

دبير انجمن توليدكنندگان قارچ خوراكي، ادامه مي دهد: پرورش و بهره برداري از قارچ ۴۵ تا ۱ ماه به طول مي انجامد و ۲۰ روز تا يك ماه هم توليد كمپوست زمان مي برد.

خواص ، فوايد و مزاياي قارچ براي پوست:

1. هيدراته نگهداشتن پوست:

اسيد هيالورونيك، بعنوان يك مرطوب كننده داخلي بدن محسوب مي شود، زيرا پوست را پر و سفت مي كند. اين ماده، چين وچروك ها و خطوط پيري را كاهش مي دهد. قارچ، حاوي پلي ساكاريد است، كه در آبرساني و پركردن پوست، موثر است پس چنانچه در بخش سلامت در غالب خواص قارچ اشاره شده است با مصرف قارچ، پوست، نرم و انعطاف پذير مي شود.

مزاياي قارچ براي پوست

2. قارچ براي كمك به درمان آكنه:

قارچ، منبع غني از ويتامين D است. زماني كه به صورت موضعي بر روي آكنه اعمال شود، خواص درماني دارد. بنابراين، از قارچ معمولا در محصولات مراقبت از پوست مخصوص آكنه، استفاده مي شود.

كمك به درمان آكنه با قارچ

3. قارچ پوست را روشن مي كند:

بعضي از قارچ ها، اسيدكجيك دارند و يك روشن كننده طبيعي براي پوست است. اين اسيد، توليد ملانين بر سطح پوست را كاهش مي دهد. سلول هاي جديد پوست را كه بعد از لايه برداري سلول هاي مرده تشكيل شده اند، روشن مي كند.

اين ماده، جايگزين عالي اي براي روشن كننده هاي شيميايي سمي مانند هيدروكينين كه خطر ايجاد سرطان را دارد، است.

4. قارچ داراي خواص ضد پيري است:

قارچ، داراي خواص ضدپيري است. اسيدكوجيك، در كرم ها و لوسيون ها و سرم ها به عنوان درماني براي علائم پيري مانند لكه هاي كبد، لكه هاي پيري، تغيير رنگ و رنگ پوست نامناسب ناشي از آسيب نوري،استفاده مي شود.

قارچ، دفاع طبيعي بدن را افزايش مي دهد و با سالم كردن آن، ظاهر پوست را بهبود مي بخشد.

خواص ضد پيري استفاده از قارچ

5. قارچ براي درمان اختلالات پوستي:

به دليل التهاب و فعاليت زياد راديكال آزاد، اختلالات پوستي به وجود مي آيند. قارچ، حاوي آنتي اكسيدان و تركيبات داراي خواص ضدالتهابي است. استفاده موضعي از اين تركيبات طبيعي، درمان را سرعت مي بخشد و با التهاب مبارزه مي كند.

عصاره استخراج شده از قارچ، معمولا در محصولات پوست و براي درمان مشكلات پوستي مانند اگزما، رزاسه و آكنه استفاده مي شود.

پروتئين قارچ از لحاظ اسيدهاي آمينه كه جزء اصلي پروتئين است جزو غني ترين پروتئين ها محسوب مي شود و از لحاظ ارزش غذايي در حد فاصل پروتئين گوشت و پرتئين گياهي قرار دارد. به طور كلي ارزش بالاي پروتئين قارچ ،قابليت هضم پذيري بالاي آن وبهمين دليل مصرف آن براي سالمندان و سالخوردگان بسيار توصيه شده است.

يكي از مهمترين ويژگي هاي قارچ كه باعث شده متخصصين تغذيه آن را بسيار توصيه كنند در صد كم چربي آن است. مصرف روزانه 100 گرم قارچ خوراكي نياز بدن به ويتامين c را برطرف مي كند.

علاوه بر اين قارچ منبع بسيار خوب ويتامين B1 و B2 است. عناصر معدني موجود در قارچ در مقايسه با سبزيجات و ميوه جات از كيفيت و كميت بهتري برخوردار است. قارچ خوراكي داراي ميزان چشم گيري پتاسيم، آهن و مس است و قادر است فسفر مورد نياز بدن را به طور كامل تأمين كند.

كلاهك قارچ سرشار از فسفر است. قارچ ها به طور طبيعي توليد لوواستاتين مي كنند و اين تركيب بسيار در كاهش چربي و كلسترول خون مي تواند مؤثر واقع شود. در قارچ تركيبي به نام بيوفريوليد وجود دارد كه از تشكيل مخزن چربي خطرناك در شريانها جلوگيري مي كند. اين ماده از تشكيل كلسترول هاي بد خون (LDL )و اسيد هاي چرب در سلولها و خون جلوگيري مي كند.

قارچ استخوانها را تقويت ، خستگي و كمبود ويتامين D را بر طرف مي كند. پرتو خورشيد در بدن ويتامين D توليد مي كند اما در زمستان بدن اين وضعيت را ندارد كه از پرتو خورشيد به خوبي استفاده كند و ويتامين D توليد كند. پس در زمستان خوردن مواد غذايي توصيه مي شود كه داراي اين ويتامين باشد.

قارچ را بايد پخته خورد، زيرا قارچ آلوده به موادي است كه فقط با پختن از بين مي رود اما قارچ هايي كه در واحدهاي صنعتي توليد مي شوند مي توان بدون هيچ مشكلي پس از تميز كردن مصرف شود.

توصيه مي شود از خريد قارچهاي فله اي بپرهيزيد. زيرا احتمال مسوميت از طريق اين نوع قارچها بسيار بالاست و كيفيت اين قارچ پايين است .

تحقيقات پزشكي نشان مي دهد كه با خوردن قارچ، دستگاه دفاعي بدن تقويت مي شود، طول عمر افزايش وگردش خون در بدن بهبود مي يابد، كلسترول خون پايين مي آيد، ويروسها از بين مي رود، از بروز بيماري هاي قلبي جلوگيري مي شود.

به دليل وجود كربوهيدرات و آهن در قارچ پزشكان مصرف آنرا به بيماران ديابتي و افرادي كه به تقويت دستگاه ايمني بدن خود اهميت مي دهند و كساني كه برنامه خاص غذايي (رژيم) دارند توصيه مي كنند.

سود پرورش قارچ و ميزان آن سوالي است كه براي بسياري از كاربران پيش آمده است. در اين ويدئو به اين سوال پاسخ داده مي شود كه آيا پرورش قارچ، شغلي پر سود است؟ آيا پرورش قارچ را مي توان به عنوان شغل دوم در نظر گرفت؟ سود پرورش قارچ چقدر است؟

آيا پرورش قارچ، شغلي پر سود است؟

در يك نگاه كلي موفقيت در شغل هاي مختلف مانند داشتن سوپرماركت موادغذايي و يا ميوه فروشي و … به خود شخص و ذهنيت آن شخص بستگي دارد زيرا بسياري از افراد در يك شغل مشخص موفق بوده اند در حاليكه كساني ديگر در همان شغل نه تنها موفق نبوده اند بلكه خسارت زيادي هم متحمل شده اند، بنابراين ضرر و يا سود پرورش قارچ به خود شخص و ذهنيت او بستگي دارد.

آيا پرورش قارچ را مي توان به عنوان شغل دوم در نظر گرفت؟

پرورش قارچ را بايد به عنوان شغل اول در نظر بگيريم زيرا لازم است كه تمركز كافي در اين شغل وجود داشته باشد؛ چه بسا هستند كساني كه به عنوان شغل دوم پرورش قارچ دارند و بسيار هم موفق هستند ولي هدف تمركز زياد شخص است.

سود پرورش قارچ چقدر است؟

۱- ميزان عملكرد

سود پرورش قارچ به ميزان و درصد عملكرد بستگي دارد. ميزان عملكرد يعني تقسيم وزن قارچ توليدي به وزن كل كمپوست؛ كه در ايران متوسط درصد عملكرد ۲۵% تا ۲۷% مي باشد. در دو واحد با شرايط يكسان، واحدي كه درصد عملكرد بالاتري بدست مي آورد، سود بيشتري بدست خواهد آورد حتي اگر تفاوت عملكرد بسيار كم و در حد ۲ درصد باشد. از عواملي كه باعث بالا رفتن عملكرد مي شود شامل آموزش صحيح، افزايش آگاهي، اصولي كار كردن، فراهم كردن شرايط محيطي و …. مي باشد.

۲- قيمت فروش قارچ

دومين مساله مهم در بدست آوردن سود پرورش قارچ بيشتر، قيمت فروش قارچ است. در صورتي كه بتوانيد قارچ خوب را با قيمت بيشتر و بهتري بفروشيد مي توانيد سود بيشتري كسب كنيد حتي اگر فروش بهتر شما در حد ۱۰۰۰ تومان باشد زيرا در مقياس زياد، اين مقدار كم مي تواند سودهاي ميليوني را نصيب شما كند.