بيماري هاي قارچ دكمه اي

آموزش و مشاوره پرورش قارچ

دوشنبه ۲۴ شهریور ۰۴

بيما ري هاي قارچ دكمه اي : قارچ پاتوژن Papulaspora byssina

 

قارچ پاتوژن Papulaspora byssina

قارچ پاتوژن

اين قارچ پاتوژن Papulaspora byssina مي باشد.
ميسيليوم اين قارچ به صورت توده هاي دانه اي به رنگ فندقي و شبيه ماسه ريزه مي باشند اين قارچ در پي اچ ۷.۵ تا ۸ رشد مي كند در حالي كه پي اچ مناسب قارچ خوراكي ۶.۵ تا ۷ است. علل بروز اين مشكل عبارتند از:

  • روش نادرست كمپوست فاز يك
  • رطوبت زياد كمپوست
  • چسبندگي كمپوست و پي اچ بالا كه ممكن است به دليل كم اضافه نمودن كچ اتفاق افتاده باشد.
  • اختلال در پاستوريزاسيون و شيرين سازي آن و عدم رعايت بهداشت در زمان مايه زني

روش هاي مبارزه

  • تكنوژي مناسب در تهيه كمپوست فاز يك
  • ميزان مناسب آب و گچ در تهيه كمپوست
  • خوب هم زدن كمپوست
  • حفظ درجه حرارت مناسب پاستوريزاسيون و شيرين سازي
  • عدم استفاده از كمپوست خيلي مرطوب و چسبنده براي مايه زني و رعايت بهداشت
  • حذف ظروف كثيف تميز و نمودن اطاق سالن ها
  • اسپري نمودن قسمت آلوده روي خاك با استفاده از محلول سوپر فسفات كه با چند قطره اسيد، پي اچ آن كمي اسيدي(۶.۵) شده باشد.

در رابطه با كنترل كپك آردي قهوه اي توسط اسپري نمودن قسمت آلوده با محلول سوپر فسفات خدمتتان عرض كنم كه سوپر فسفات به صورت گرانوله و جامد است. اين كود به سختي در آب حل مي شود. بايد خوب هم بزنيد . هر اسيدي كه اضافه كنيد خيلي فرق نمي كند چون قرار است pH محيط اسيدي شود تا شرايط به نفع قارچ خوراكي و به ضرر كپك آردي تمام شود.

 

بيماري هاي قارچ دكمه اي - استروما: پنبه‌‌اي شدن ميسيليوم‌ها

استروما: پنبه‌‌اي شدن ميسيليوم‌ها

استروما به حالتي گفته مي شود كه ميسليومهاي قارچ خوراكي به صورت توده پنبه اي در مي آيند و ممكن است در پتري ديش، اسپاون، كمپوست و يا در سطح خاك پوششي ظاهر شوند. در صورتي كه استروما در سطح خاك پوششي ظاهر شود (كه غالبا چنين است) لكه هايي از خاك پوششي توسط ميسليوم هوايي قارچ كاملا سفيد شده و به صورت يك نمد مانع از نفوذ آب به داخل خاك پوششي و تبادل هوا بين كمپوست و فضاي سالن مي شود.

دلايل بروز استروما عبارتند از:

۱. كمبود مواد غذايي در پتريديش

۲. آلودگي باكتريايي اسپاون ( حالت ضعيف كه قابل مشاهده نيست)

۳. استفاده از نژاد ضعيف و يا در حال دژنره شدن

۴. سطح بالاي دي اكسيد كربن (تبادل ناكافي هوا) در سالن

۵. خشك بودن سطح خاك پوششي

۶. پايين بودن رطوبت نسبي سالن يا هواي ورودي

۷. بالا بودن درجه حرارت سالن و يا كمپوست

اگرچه عوامل فوق محيطي هستند، اما باعث القاء بيان و يا خاموشي ژنها مي شوند. اينكه تغييرات حاصله ژنتيكي است و يا اپي ژنتيكي، هنوز مشخص نيست. در بعضي موارد استروما برگشت پذير بوده است.. در اثر پنبه اي شدن، ميسليومهاي هوايي ممكن است بميرند و رنگ قهوه اي به خود بگيرند. در اثر رشد بيش از حد ميسليوم، لكه هاي حاوي استروما نسبت به آب غير قابل نفوذ مي شوند و در روي اين لكه ها قارچ خوراكي ظاهر نمي شود، چون ميسليومها در سطح استروما مي ميرند.

براي پيشگيري از بروز استروما توصيه مي شود القاي پين دهي در زمان مناسب صورت بگيرد و از بروز هفت مورد فوق الذكر ممانعت شود. استروما به خودي خود قابل علاج نيست . چون لايه فوقاني ميسليوم مرده است. اما مي توانيد با خراش دادن لكه هاي داراي استروما با چنگال يا چاقوي تميز يا هر وسيله ديگري، مشكل نفوذ ناپذيري لكه ها را حل كنيد. اكيدا توصيه مي شود كه از دست زدن به خاك پوششي جدا خود داري شود. چون اين كار باعث بروز آلودگي هاي ديگري مي شود. براي خراش دادن لكه هاي استروما مطمئن شويد كه وسيله مورد استفاده استريل است (با استفاده از الكل يا شعله آتش) و شخص انجام دهنده نيز كاملا پاكيزه و عاري از هر گونه آلودگي است. هرگز ميسليومها را تحت هيچ عنواني دست نزنيد. با خراش دادن خاك پوششي، به ميسليوم شوك وارد مي شود. حدود يك هفته طول مي كشد تا دوباره محل تيمار شده را بپوشاند. اگر استروما سطح زيادي از خاك را پوشانده بود، خاك پوششي را كاملا برداشته و از نو خاكدهي كنيد.

در صورت مشاهده استروما در پتريديش و يا كيسه هاي اسپاون، براي تلقيح كمپوست از آنها استفاده نكنيد، چون اين ناهنجاري در حافظه ژنتيكي ميسيليوم ذخيره شده و در مرحله بعدي در روي كمپوست و يا سطح خاك ظاهر مي شود. از پتري ديشي كه استروما داده است، زيركشت نگيريد.

علاوه بر هفت عامل مذكور در فوق كه باعث تحريك ميسليوم به توليد هيف هاي هوايي (استروما) مي شوند، كهنه بودن اسپاون و به هم چسبيدگي آن نيز از عوامل ايجاد چنين شرايطي هستند. اسپاون بايستي بعد از دوره ۱۴ الي ۱۸ روزه رشد معمول خود در ۲۴ درجه سانتيگراد، بلافاصله مورد استفاده قرار گيرد. در غير اين صورت جهت ذخيره به سردخانه (۲ درجه سانتيگراد) منتقل شود. در سردخانه مي توان اسپاون را براي ۲ تا ۳ ماه نگهداري كرد.

استروما در كنار بستر استروما در كنار بستر
استروماي شديد در سطح خاك پوششي استروماي شديد در سطح خاك پوششي كه مانع از نفوذ آب به خاك و مانع از تبادل هوا بين كمپوست و فضاي سالن مي شود.

 

 

بيماري هاي قارچ دكمه اي : اندر حكايت كنه ها (mites)

 

بيماري هاي قارچ دكمه اي : اندر حكايت كنه ها (mites)

كنه

كنه‌ها، مانند ساير آفات، در جايي كه تمام اصول تكنيكي در تهيه كمپوست و كشت قارچ رعايت شود و اصول بهداشتي به دقت دنبال گردد، به ندرت در سالن كشت ديده مي‌شوند. از ميان تمام انواع كنه كه در طي مدت كشت قارچ، ممكن است با آن رو به رو شويم، تنها تعداد بسيار كمي از آنها به عنوان آفت براي قارچ محسوب مي شوند. برخي كنه‌ها از قارچ‌ها و باكتري‌هايي كه به مقادير فراوان در مواد آلي در حال پوسيدن زندگي مي‌كنند، تغذيه مي‌نمايند. انواع ديگر اين كنه ها، شكارچي هايي هستند كه عمدتا از نماتدها وساير كنه‌ها تغذيه مي‌كنند.

در مرحله ابتدايي تهيه كمپوست جمعيت زيادي از انواع كنه‌ها ممكن است در مواد اوليه يافت شوند زيرا در اين مرحله در كمپوست مواد غذايي براي تمام گونه‌ها تقريباً موجود مي‌باشد. اما درطي فاز اول كمپوست سازي و مرحله پاستوريزاسيون آن، همه كنه‌ها مي‌ميرند. به همين دليل ظهور كنه‌ها دريك مزرعه يا نشانه ضعف در تهيه كمپوست و يا پاستوريزاسيون نامناسب آن (نقص در زمان و يا شرايط دمايي پاستوريزاسيون) مي‌باشد. علاوه بر آن در صورتيكه كاه، كود يا كمپوست مصرف شده و بقاياي قارچ‌ها در نزديكي مزرعه نگهداري شوند، كنه‌ها به آساني مي‌توانند به داخل اتاق‌هاي پرورش راه يابند. در شرايط نامطلوب برخي كنه‌ها قادرند شكل خاصي به خود بگيرند كه هيپوپوز ناميده مي‌شود. كنه‌ها مي توانند براي مدت طولاني در اين حالت باقي بمانند. در حالت هيپوپوز بدن كنه چروكيده مي‌شود و با يك پوسته ضخيم كه آن را از محيط بيرون محافظ مي‌كند پوشيده مي‌شود. به كمك اندام‌هاي مكنده‌ هيپوپوز قادر است به اشياء در حال حركت مثل مگس‌ها يا جوندگان بچسبد و از اين طريق جا به جا شود. وقتي كه شرايط براي فعاليت‌هاي حياتي مساعد گردد، كنه‌ها باز مي گردند يعني هيپوپوزها پوست مي‌اندازند و حالت عادي خود را پيدا مي‌كند. كنه‌ها نه تنها از طريق مگس‌ها بلكه از طريق چسبيدن به لباس كاركنان، كفشها و يا ساير وسايل آنها قادرند به داخل سالن‌هاي كشت راه يابند.

كنه‌هاي گونه Tarsonemus myceliophagus كه آفت قارچ‌هاي خوراكي محسوب مي‌شوند آن قدر كوچك هستند كه با چشم غير مسلح قابل ديدن نيستند. اين كنه‌هاي براق به رنگ قهوه‌اي روشن، از هيف قارچ‌هاي خوراكي و بسياري ديگر از قارچ‌هاي رقيب از قبيل قارچ سبز زيتوني، تريكودرما و پنيسيليوم تغذيه مي‌كنند. زماني كنه‌ها به مقدار فراوان در ماده اوليه وجود داشته باشند، انتهاي پايه قارچ خوراكي را مي‌جوند كه در نتيجه پايه قارچ مدور شده و قارچ رنگ قهوه‌اي مايل به قرمز پيدا ميكند.

با اين كه بر خلاف اكثر كنه‌ها و حشرات، كنه‌هاي گونه Tarsonemus myceliophagus تقريبا به كندي تكثير مي‌شوند (يك كنه ماده معمولا ًدر طي سه هفته هر ۲۴ ساعت يك تخم مي‌گذارد). مقدار خسارتي كه آنها به محصول درحال رشد وارد مي كنند بستگي به زمان و ميزان آلودگي دارد. اگر جمعيت زيادي از كنه ها در مرحله بذر زني وارد كمپوست شوند، عواقب فعاليت آنها به مراتب جدي‌تر خواهد بود.

كنه هاي قرمز فلفلي (گونه‌هاي Pygnophorys) از قارچ‌هاي رقيب (عموماً تريكودرما) تغذيه مي‌كنند به همين دليل حضور آنها نشان دهنده كمپوست ضعيف و بي‌كيفيت مي‌باشد. اين نوع كنه‌ها خيلي سريع تكثير مي‌شوند. يك كنه ماده قادر است در طي ۵ روز تا ۱۶۰ عدد تخم بگذارد. با وجود اينكه كنه‌هاي قرمز فلفلي آفت قارچ خوراكي نيستند، اما انتشار كپك هاي سبز را نه تنها در اتاق‌هاي آلوده بلكه در تمام مزرعه تسريع مي‌كنند. علاوه بر آن در تعداد زياد، ظاهر بازار پسندي قارچ‌ها را خراب مي‌كنند و احساس ناخوشايندي ايجاد مي‌كنند و گاهي اوقات حتي سبب ايجاد آلرژي براي قارچ چينان مي‌گردند.

براي كاهش شانس انتشار تريكودرما توسط كنه‌هاي قرمز فلفلي، بسياري از پرورش دهندگان قارچ محل‌هاي آلوده را با شعله گاز و نمك يا دستمال كاغذي آغشته به ماده ضدعفوني كننده تيمار مي‌كنند اما تمام اين اقدامات تنها جلوي افزايش سريع جمعيت كنه را مي‌گيرد. مشكل تنها با استفاده از كمپوست با كيفيت بالا قابل حل مي‌باشد.

كنه‌هاي ساپروفيت شفاف و بي‌رنگ جنس Tyrophagus Spp ، Caloglyphus spp ، Histiostoma گاهي اوقات روي قارچ خوراكي قابل رويت هستند. بر خلاف گونه‌هاي كنه‌اي كه قبلاً ذكر شدند اين كنه‌ها كمي بزرگتر هستند و حركت كندتري دارند و از آنجايي كه كنه‌ها از بقاياي گياهي در حال پوسيدن تغذيه مي‌كنند تنها در كمپوستي كه به خوبي تهيه نشده است و براي رشد ميسليوم قارچ مناسب نيست، يافت مي‌شوند.

كنه‌هاي شكارچي Parasitus fimetorum ،Digamasellus fallar ‌ ، Arctoseius Cetratu ‌ ممكن است در اتاق‌هاي پرورش يافت شوند. اين كنه‌ها اندازه بزرگتري دارند و سريع‌تر از ساير كنه‌ها حركت مي‌كنند. اين كنه‌هاي شكارچي از نماتد‌ها، كنه‌هاي كوچك‌تر و تخم و لارو ساير آفات قارچ خوراكي تغذيه مي‌كنند. بنابراين در مراحل مختلف كشت قارچ، حشرات مفيدي محسوب مي‌شوند اما از طرف ديگر وجود كنه‌هاي شكارچي نشان دهنده حضورمنبع غذايي آنها مي‌باشند كه در واقع نشانه حضوركنه‌هاي بيشتر و آفات ديگر مي‌باشد. اين امر به نوبه خود به معني اين است كه نقصي در مرحله تهيه كمپوست و يا پاستوريزاسيون آن و يا مشكلاتي در وضعيت بهداشتي در مزرعه وجود دارد. بر خلاف اين واقعيت كه كنه‌هاي شكارچي براي قارچها مفيد هستند، براي كاركنان ايجاد ناراحتي مي كنند. زيرا به آساني به لباس و دست‌هاي آنها مي‌چسبند و احساس ناخوشايندي ايجاد مي‌كنند. هر گاه كنه‌هاي شكارچي ظهور پيدا مي‌كنند توصيه مي‌شود كه تمام بسته كمپوست براي رديابي منبع تغذيه كنه‌ها بازرسي شود و اقداماتي براي كنترل آفات واقعي قارچ در نظر گرفته شود.

اقدامات عمومي براي جلوگيري از ظهور همه انواع كنه‌ها در طي پروسه كشت قارچ

كنه بر روي قارچ دكمه اي

۱- كمپوست سازي با كيفيت بالا و پاستوريزاسيون مناسب كمپوست به منظور دستيابي به يك محيط انتخابي براي رشد ميسليوم قارچ

۲- رعايت شديد اصول بهداشتي در مزرعه

۳- كنترل مگس‌ها و ساير انتقال دهندگان كنه

۴- تميز كردن كامل تمام ماشين آلات، ادوات و اتاق‌هايي كه در طي مرحله بذر زني و ريسه دواني مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

۵- بخاردهي اتاق‌ها(كوك اوت) در انتهاي هر دوره كشت با حرارت مورد نياز (مي‌بايست اطمينان پيدا كرد كه دما در تمام اتاق رشد و در تمام سطوح و قفسه‌ها به سطح مورد نياز رسيده است تا هر گونه احتمال زنده ماندن كنه‌ها از بين برود).

۶- استفاده ازمواد ضدعفوني كننده براي تميز كردن تمام سطوح و ملزومات مورد استفاده در طي كار.

۷- حذف سريع كمپوست مصرف شده از مزرعه.