در نتيجه آلوده شدن قارچ گانودرما به عوامل بيماري زا و يا عدم كنترل عوامل محيطي مانند دما، رطوبت و مواد شيميايي سمي، كشت و پرورش قارچ گانودرما ممكن است با اختلالاتي مواجه شود، كه در نتيجه باعث كاهش عملكرد مي شود. در اين قسمت عوامل بيماري زاي قارچ گانودرما به اختصار توضيح داده شده است.

قارچ هاي بيماري زا

تريكودرما

تريكودرما (Trichoderma sp) رده اي از قارچ هاي بيماري زا است كه مسئول ايجاد كپك در طي فرايند كشت ميباشد. اين بيماري به سرعت گسترش پيدا كرده و باعث آسيب جدي مي شود. در مرحله رشد كلاهك، اين قارچ در پشت آن رشد مي كند. با خارج شدن مخاط از سطح كلاهك، رشد آن متوقف شده و كپك بر روي آن آشكار مي‌شود‌ كه باعث بي كيفيت شدن قارچ و از دست رفتن ارزش تجاري آن مي شود. هجوم اين قارچ در مرحله رشد ميسيليوم‌ها، ميتواند باعث از بين رفتن بستر كشت شود. همچنين ميسليوم قارچ تريكودرما با ترشح مواد سمي مانع از رشد ميسليوم گانودرما شده و باعث خراب شدن كيسه هاي كمپوست مي شود.

مايكوگون

مايكوگون (Mycogone pernicioso) مسئول ايجاد بيماري پوسيدگي قهوه اي گانودرما در طي مراحل كشت است. با آلوده شدن گانودرما به اين قارچ، كلاهك قارچ به طور غير طبيعي رشد مي‌كند كه منجر به يك ساقه بزرگ و يك كلاهك كوچك مي شود. همچنين بر روي سطح كلاهك آلوده به اين قارچ، ميسيليوم سفيد مشاهده ميشود، كه به مرور زمان قهوه اي شده و ايجاد قطرات قهوه اي مي كند.

نوروسپورا

نورسپورا (Neurospora) نوعي قارچ از گونه آسكومايسيت (Ascomycete) است كه اغلب باعث ايجاد بيماري هاي گانودرما در مرحله رشد ميسليوم مي شود. هنگامي كه نورسپورا كيسه هاي كمپوست را آلوده مي كند، بر روي سطح كيسه هيفهاي شبكه قارچ رشد ميكند و رشد سريع اين قارچ مانع رشد ميسيليوم گانودرما ميشود.

آفات حشره اي و مضرات ناشي از آن

بعضي از آفات ميتوانند با خسارت زدن به ميسليوم يا ميوه قارچ در طول دوره پرورش قارچ باعث كاهش بازده تجاري گانودرما شود. همچنين، آثار نيش اين آفات قارچ را در برابر عفونت باكتريايي آسيب پذير ميكند كه عامل ديگر بيماريها مي شود و در نتيجه تلفات بيشتري نيز به همراه خواهد داشت. بنابراين ، پيشگيري و درمان آفات يك جنبه بسيار مهم در پرورش قارچها است. هرچند آفات گانودرما ميتواند بسته به مناطق مختلف كشت متفاوت باشد، اما غالب آن ها شامل لاروهاي بيد (larvae of moths) ، Geometridae، Hypogastruridae، انواع مورچه ها و مگس سركه ميباشد.

لاروها و بالغ شده اكثر حشرات غالبا به ميوه گانودرما آسيب مي رسانند. به طور كلي، لاروهاي اوليه از سطح و لبه هاي كلاهك قارچ تغذيه مي كنند. بعد از گذشت ۳ روز ، لاروها به طور مستقيم از داخل ميوه گانودرما تغذيه مي‌كنند و فضولات بالايي دارند. لارو مگس سركه از ميسيليوم و بستر كشت تغذيه مي كند، اغلب باعث ايجاد پوسيدگي لزج در سطح كيسه ميشود. ورود لارو به داخل قارچ باعث رشد ناقص قارچ و در نهايت فساد آن مي شود.

پيشگيري از بيماري‌ها و آفات

بيماري ها و آفات گانودرما به راحتي با انتخاب گونه مناسب، بهداشت محيط ، ضد عفوني خاك ، كنترل آفات و مديريت محل كشت گانودرما قابل كنترل است. دلايل اصلي بروز بيماريها استريل ناقص كمپوست ، آلودگي در فرآيند تلقيح يا فرآيند كشت و سوراخ شدن كيسه هاي كمپوست ميباشد. همواره در كنترل بيماري ها پيشگيري مهمتر از درمان است. براي كاهش و از بين بردن بروز بيماريها و آفات ابتدا بايد محيط كشت را بهبود بخشيد. براي كاهش سطح آسيب بيماريها و آفات و نيز اطمينان از پرورش گانودرما با عملكرد بالا و كيفيت مناسب ، بايد راهكارهاي جامع پيشگيري و درماني را در كنار كنترل زيست محيطي و شيميايي بكار بست. راهكارهاي پيشنهادي به شرح زير مي باشد:

۱) كنترل كشاورزي

گونه هاي گانودرما با مقاومت بالا در برابر بيماري ها و آفات، كيفيت خوب و عملكرد بالا بايد انتخاب شوند، تا اطمينان حاصل شود كه اسپاون عامل آفاتي مانند ويروس ها ، باكتريها و كنه ها نباشد. كيسه هاي كمپوست بايد با فشار در دماي بالا كاملا استريل شوند. بهداشت محيط پرورش گانودرما بايد استاندارد بالايي داشته باشد. تجهيزات آلوده شده توسط باكتري ها خارج شوند و ضد عفوني محل كشت انجام شود.

۲) كنترل فيزيكي

بايد محل كشت دايما كنترل شود تا تبديل به محلي براي پرورش تخم حشرات و اسپورهاي ديگر قارچها نشده باشد. از يك محل كشت نميتوان سالهاي متمادي استفاده كرد و بهتر است از چند سالن به صورت چرخشي استفاده شود. ميتوان استفاده از اشعه ماوراء بنفش و ازون، براي ضد عفوني دستگاه تلقيح و محل كشت را مدنظر قرار داد.

۳) كنترل شيميايي

مواد شيميايي مؤثرترين راه براي جلوگيري از بيماري ها و آفات در كشت گانودرما ميباشد. با اين حال، هنگامي كه مواد شيميايي به طور نادرست استفاده شوند، ميتواند باعث صدمه به سلامتي انسان شوند.